काठमाडौं । भोपालका बासिन्दा अमित निगमले छोटो समयमा नै सफल व्यावसायिक साम्राज्य निर्माण गरेका छन् । उनले केही नयाँ गर्ने निर्णय गरे । केवल १० लाख भारतीय रुपैयाँको प्रारम्भिक लगानीमा, अमित निगमले २०१७ मा ‘बैंकइट’ नामक डिजिटल भुक्तानी कम्पनीको जग बसाले । यसको उद्देश्य समाजको सबैभन्दा तल्लो वर्गलाई वित्तीय सेवा प्रदान गर्नु थियो ।

यो कम्पनीले डिजिटल भुक्तानी मार्फत मानिसहरूलाई बैंकिङ सेवा प्रदान गर्दछ । केही वर्षमै कम्पनीको राजस्व १५० करोड रुपैयाँभन्दा बढी पुगेको छ । यहाँ अमित निगमको सफलताको यात्राको बारेमा जानौं । भोपालमा जन्मिएका अमित निगमको परिवार सरकारी सेवा र वकालतमा थियो । उनका बुबा इलाहाबाद उच्च अदालतमा वरिष्ठ अधिवक्ता थिए । अमित निगमबाट उनले पनि त्यही बाटो अपनाउने अपेक्षा गरिएको थियो । यद्यपि, उनी व्यवस्थापन क्षेत्रमा रुचि राख्थे ।

इलाहाबाद विश्वविद्यालयबाट अर्थशास्त्रमा बीए गरेपछि, उनले नोएडाको इन्डियन इन्स्टिच्युट अफ प्लानिङ एण्ड म्यानेजमेन्टबाट मार्केटिङमा पीजीडीएम डिग्री हासिल गरे । क्याम्पस प्लेसमेन्ट मार्फत, उनले इन्डियन रेयन लिमिटेडमा व्यवस्थापन प्रशिक्षार्थीको रूपमा पहिलो जागिर पाए । त्यहाँ उनको मासिक तलब केवल १०,००० रुपैयाँ थियो । आफ्नो कडा परिश्रम र समर्पणका साथ, उनी छ महिनामा नै यूपी वेस्टको अपरेशन हेड बने । यसपछि, उनले एस्कर्टेल मोबाइल कम्युनिकेसन, उषा र एयरटेल जस्ता ठूला कम्पनीहरूमा काम गरे । त्यहाँ उनले बिक्री र मार्केटिङ प्रमुखको रूपमा महत्त्वपूर्ण भूमिका खेले ।

१० लाख पूँजीबाट सुरु

२०११ मा, अमितले फिनटेक कम्पनी ‘स्पाइस मनी’ को सह–स्थापना गरे । यसले उनलाई ग्रामीण र साना शहरहरूको बैंकिङ आवश्यकताहरू बुझ्ने अवसर दियो । २०१६ मा, उनले स्पाइस मनी छोडे । त्यसपछि २०१७ मा, उनले आफ्नै दृष्टिकोणका साथ बैंकइट सुरु गरे । उनको उद्देश्य ठूला शहरहरूमा बैंक खाता खोल्न र बैंकिङ सेवाहरू प्राप्त गर्न कठिनाइ भोगिरहेका प्रवासी मजदुर र दैनिक ज्यालादारी गर्ने मजदुरहरूलाई सजिलो वित्तीय सेवा प्रदान गर्नु थियो । बैंकइटको मुख्य उद्देश्य ती समुदायहरूको सेवा गर्नु हो जहाँ बैंकिङ पूर्वाधारको अभाव छ । अमितले यो यात्रा १० लाख रुपैयाँको सानो लगानीबाट सुरु गरेका थिए । यसमा, उनको लक्ष्य परम्परागत बैंकिङ प्रणाली बाहिर रहेका मानिसहरूलाई सशक्त बनाउने थियो ।

यस्तो छ व्यापार मोडेल

बैंकइटको व्यापार मोडेल ‘पिरामिडको तल्लो भाग’ मा केन्द्रित छ । यो एक डिजिटल प्लेटफर्म हो जसले मानिसहरूलाई बैंक खाता खोल्न, पैसा पठाउन, बिल तिर्न र बीमा सेवाहरू पनि प्राप्त गर्न सघाउँछ । यसले आरडी, एफडी र नयाँ खाता खोल्ने जस्ता परम्परागत बैंकिङ सेवाहरू पनि प्रदान गर्दछ । कम्पनीको उद्देश्य नाफा (मार्जिन) कम भए पनि सकेसम्म धेरै लेनदेनहरू गर्नु हो । यो मोडेलले बैंकिटमा ठूलो सफलता ल्याएको छ । यो २०२०–२१ मा १५ करोड भारतीय रुपैयाँको राजस्वबाट बढेर २०२३–२४ मा १५० करोड भारतीय (२ अर्ब ४० करोड नेपाली) रुपैयाँ पुगेको छ । यो सफलता ७,००० वितरकहरू र १.५ लाखभन्दा बढी एजेन्टहरूको विशाल नेटवर्कको कारण सम्भव भएको हो । तिनीहरू भारतका १३,००० भन्दा बढी पिन कोडहरूमा पुग्छन् ।

यो पनि सफलताको कारण बन्यो

बैंकिटको सफलताको अर्को ठूलो कारण एजेन्टहरूप्रतिको यसको दृष्टिकोण हो । २०१७ मा १० कर्मचारीबाट सुरु भएको यो कम्पनी आज २०० जनाको टोली बनेको छ । अमितले आफ्ना एजेन्टहरूलाई कमिसनमार्फत कमाउने अवसर मात्र दिएनन्, उनीहरूलाई चिकित्सा कभरेज र पारिवारिक बीमा जस्ता सुविधाहरू पनि प्रदान गरे । यो विश्वास र सम्मानले ग्राहकहरूसँग बलियो सम्बन्ध निर्माण गर्यो । यस कारणले गर्दा, कम्पनीको ग्राहक रिटर्न रेट ४३% छ । अमित निगमको कथा प्रेरणादायी छ । उनले आफ्नो कडा परिश्रम र समर्पणले सफल कम्पनी निर्माण गरेका छन् । उनले मानिसहरूलाई मद्दत गरेका छन् । उनको कथाले हामीलाई सिकाउँछ कि यदि हामीले हाम्रा सपनाहरू पूरा गर्न कडा परिश्रम गर्यौं भने, हामी जे पनि हासिल गर्न सक्छौं ।

वित्तीय समावेशीकरणमा केन्द्रित फिनटेक कम्पनी बैंकिटले आफूलाई FindiBANKIT को रूपमा पुनः रि ब्रान्ड गरेको छ । यो परिवर्तन यस वर्षको सुरुमा अष्ट्रेलियाली स्टक एक्सचेन्ज–सूचीबद्ध फर्म फिन्डि लिमिटेडले अधिग्रहण गरेपछि भएको हो । अनुवाद गरिएको