काठमाडौं । कुनैबेला अनिल अम्बानी कुनै समय रिलायन्स समूहको प्रमुख व्यक्ति थिए । जेठो दाजु मुकेश अम्बानीसँग सम्पत्ति विभाजनपछि अनिल विश्वको छैटौं धनी व्यक्ति बने । त्यतिबेला उनीसँग ४२ अर्ब डलरको सम्पत्ति थियो । सम्पत्ति बाँडफाँडपछि मुकेश अम्बानीले आफ्नो व्यवसाय विस्तार गरे र विश्वको सबैभन्दा धनीको सूचीमा शीर्ष १० भित्र रहिरहेका छन् । यता केही वर्षमै कान्छो भाइ अनिल अम्बानीले भने सबै व्यवसाय बर्बाद बनाए । उनी पैसाका लागि निकै समस्यामा परे । एक समय यस्तो आयो जब उनीसँग वकिलको शुल्क तिर्न पनि पैसा थिएन र उनले आफ्नी श्रीमतीको गहना बेचेर तिर्नुपरेको थियो ।

अनिल अम्बानीको असफलता खराब विकल्प र दूरदर्शिताको कमीले ठूला व्यापारिक साम्राज्यहरूलाई पनि कसरी नष्ट गर्न सक्छ भन्ने पाठ हो । अनिल अम्बानी सिंहासनबाट तल भुइँमा आइपुग्नका लागि उनी आफै एकमात्र जिम्मेवार व्यक्ति थिए । उनका रोजाइ नै उनको पतनको कारण बन्यो । उनले उचित योजना र भिजन बिना एकैसाथ धेरै कम्पनीहरू सुरु गरे । अनिलले टेलिकम, पावर, पूर्वाधार र मनोरञ्जन क्षेत्रमा ठूलो खेलाडी बन्ने सपना देखेका थिए । तर, उनका सबै योजनाहरू कार्यान्वयन भएनन् । अपेक्षित लागत भन्दा बढी, गलत योजना र कम प्रतिफलले अनिल अम्बानीलाई ऋणमा धकेल्न थाल्यो ।

यसरी टाट पल्टिए

अनिल अम्बानीका कम्पनीहरूमा ऋण बढ्न थाल्यो । यसले गर्दा उनी एकपछि अर्को कम्पनी बेच्न बाध्य भए । उनको गलत निर्णयका कारण टेलिकम कम्पनी आरकम ध्वस्त भयो । यस कम्पनीको ऋण २५ हजार करोड रुपैयाँ पुगेको थियो । अनिल अम्बानीले चिनियाँ बैंकबाट व्यक्तिगत ग्यारेन्टीमा ऋण लिएका थिए । तर, उनले तिर्न सकेनन् र उनी लन्डन अदालतमा हाजिर हुनुपरेको थियो । अदालतले उनलाई तीन बैंकलाई करिब ५४४६ करोड रुपैयाँ तिर्न भन्यो । अनिल अम्बानीले अदालतमा आफूलाई टाट पल्टेको घोषित गर्दै आफूसँग पैसा नरहेको बताए । कुल ऋण करिब ४०,००० करोड रुपैयाँ अनुमान गरिएको थियो ।

अनिल अम्बानीको कुल सम्पत्ति शून्य भयो । उनले वकिलको शुल्क तिर्न श्रीमतीको गहना बेचे । उनले आफूसँग गाडीबाहेक केही नरहेको बताए । हाल उनी सादा जीवन बिताइरहेका छन् । फेब्रुअरी २०२३ सम्म, उनको कुल सम्पत्ति लगभग २५० करोड रुपैयाँ थियो । उनको मुम्बईमा १७ तलाको घर छ ।

यसैक्रममा अनिल अम्बानीको रिलायन्सले भर्खरै तीनवटा बैंकको ऋण चुक्ता गरेको छ । उनले रिलायन्स पावरका दुई सहायक कम्पनीहरू–कालाई पावर र रिलायन्स क्लिन्जेनले १०२३ करोड रुपैयाँको ठूलो ऋण समाधान गरेका छन् । अनुवाद गरिएको