काठमाडौं । काठमाडौँमा घर जग्गा किन्ने प्रायः सबैको सपना हुने गर्छ । तर, जग्गा किन्दा के–के कुरामा ध्यान दिनुपर्छ भन्नेमा धेरैलाई जानकारी नहुन सक्छ । यहाँ जग्गा किन्दा के–के कुरामा ध्यान दिनुपर्छ भन्ने २० बूँदामा प्रस्तुत गरिएको छ ।

1. नक्शा पास – जग्गा घर बनाउन मिल्ने हो कि छैन भन्ने हेर्नुहोस्, नगरपालिका/ गाउँपालिकाबाट नक्शा पास हुने जग्गा मात्र रोज्नुहोस्।

2. लालपुर्जा (जग्गाधनी प्रमाण–पत्र)– जग्गा वास्तविक मालिककै नाममा छ कि छैन पक्का गर्नुहोस्।

3. नामसारी – विक्रेताको नाममा नामसारी भएको छ कि छैन, कागजपत्र मिलेको छ कि छैन जाँच्नुहोस्।

4. रोक्का (Mortgage) – बैंक वा सहकारीमा रोक्का राखिएको छ कि छैन भन्ने बुझ्नुपर्छ।

5. कर तिरेको प्रमाण – मालपोत/राजस्व तिरेको बिल वा कर चुक्ता प्रमाणपत्र माग्नुपर्छ।

6. सीमाना नाप–जोख – जग्गा नापी कार्यालयबाट आधिकारिक नक्सा अनुसार मिल्छ कि मिल्दैन हेर्नुहोस्।

7. सडक पहुँच – जग्गासम्म जाने बाटो कानुनी रुपमा छ कि छैन हेर्नुहोस्।

8. भू–उपयोग क्षेत्र – आवासीय, व्यावसायिक, कृषि वा सरकारी आरक्षित क्षेत्र हो कि होइन भन्ने बुझ्नुपर्छ।

9. पानी–बिजुली सुविधा – पानी, बिजुली, इन्टरनेट जस्ता आधारभूत सुविधा उपलब्ध छ कि छैन हेर्नुहोस्।

10. छिमेकी विवाद – छिमेकीहरुसँग सीमाना वा बाटो सम्बन्धी विवाद छ कि छैन बुझ्नुहोस्।

11. महानगर/नगरपालिकाको नियम – निर्माण नियम, न्यूनतम जग्गा कटान मापदण्ड आदि बुझ्नुपर्छ।

12. भूकम्प/बाढी जोखिम – भू–गर्भीय अवस्था, ढल प्रणाली, बाढी आउने सम्भावना छ कि छैन जाँच गर्नुहोस्।

13. रजिस्ट्रेशन खर्च र कर – किनमेल गर्दा लाग्ने कर, दस्तुर, शुल्कको बारेमा अग्रिम जानकारी लिनुहोस्।

14. दलालको भरमा मात्र नपर्नुहोस् – प्रत्यक्ष जग्गाधनीसँग सम्पर्क गरेर कागजपत्र मिलाउनुहोस्।

15. साक्षी र लिखत – खरिदबिक्री गर्दा दुवै पक्षका साक्षी राखी, मालपोत कार्यालयमै लिखत गर्नुपर्छ।

16. भविष्य मूल्य वृद्धि – भविष्यमा विकास सम्भावना (सडक, बजार, बसोबास) हेरेर मात्र खरिद गर्नुहोस्।

17. सरकारी/निजी स्वामित्व – सरकारी जग्गा, गुठी वा आरक्षित जग्गा त होइन भन्ने निश्चित गर्नुहोस्।

18. एकै जग्गा धेरैलाई बिक्री गरेको छ कि छैन – पहिला नै अरूसँग सम्झौता गरेको जग्गा त होइन भन्ने बुझ्नुहोस्।

19. बैंक मार्फत भुक्तानी – सुरक्षित लेनदेनका लागि बैंक चेक वा ट्रान्सफर प्रयोग गर्नुहोस्।

20. कानुनी सल्लाह – अन्तिम निर्णय गर्नु अघि वकिल वा जग्गा–सम्बन्धी जानकारसँग सल्लाह लिनुहोस्। -स्रोत : फेसबुकबाट