काठमाडौं । वित्तको संसारमा द्रुत गतिमा परिवर्तनहरू देखा पर्दैछन् । यसले परम्परागत बैंकहरूको अस्तित्वलाई खतरामा पारेको छ । पुरानो तरिकाले काम गर्ने बैंकहरूलाई नयाँ र गतिशील वित्त कम्पनीहरूसँग प्रतिस्पर्धा गर्न गाह्रो हुँदै गइरहेको छ । बोस्टन कन्सल्टिङ ग्रुप (बीसीजी) को एक रिपोर्टअनुसार, वित्त क्षेत्रमा आम्दानी बढ्दै गएको छ तर पुराना बैंकहरूले आफ्नो हिस्सा बचाउन संघर्ष गरिरहेका छन् ।

बीसीजी भन्छ, ‘वित्तीय सेवाहरूबाट आम्दानी बढ्दै गएको छ तर बैंकहरूले आफ्नो उचित हिस्सा पाउँदैनन् ।’ उनीहरू भन्छन् कि अब पैसा फिनटेक, निजी क्रेडिट कोष, गैर–बैंक तरलता प्रदायक र डिजिटल बैंकहरू जस्ता कम्पनीहरू तर्फ गइरहेको छ । अर्थात्, प्रविधि प्रयोग गरेर वित्तलाई सजिलो बनाउने कम्पनीहरू अगाडि बढिरहेका छन् ।

कारण के हो ?

प्रतिवेदनमा डिजिटल सम्पत्ति अर्थात् क्रिप्टोकरेन्सी जस्ता अनलाइन सम्पत्तिहरू धेरै छिटो बढिरहेको पनि उल्लेख छ । यसले वित्तीय क्षेत्रमा ठूलो परिवर्तन ल्याउन सक्छ तर, धेरैजसो बैंकहरू अझै पनि यसबाट टाढा छन् । द्रुत गतिमा अघि बढिरहेका कम्पनीहरू डिजिटल प्रविधि प्रयोग गर्नमा माहिर छन् । डिजिटल बैंकहरू पछिल्लो पाँच वर्षमा ८५–१००% को दरले बढेका छन् ।

निजी क्रेडिट कम्पनीहरू र खुद्रा व्यापार प्लेटफर्महरू पनि द्रुत गतिमा बढिरहेका छन् । यसको तुलनामा, पुराना बैंकहरूको आम्दानी केवल १०–१५% को दरले बढेको छ, यद्यपि उनीहरूसँग सबैभन्दा धेरै सम्पत्ति छ । नयाँ युगका कम्पनीहरू अगाडि रहनुको कारण भनेको उनीहरूसँग ठूलो प्लेटफर्म छ, उनीहरूको खर्च कम छ र उनीहरू डिजिटल तरिकाले काम गर्छन् । बीसीजीले भनेको छ कि गैर–परम्परागत बैंकहरूले प्रतिस्पर्धी आय कमाउन नयाँ तरिकाहरू खोजिरहेका छन् । प्रविधिको सही प्रयोग गरिरहेका कम्पनीहरू द्रुत गतिमा अघि बढिरहेका छन् ।

पूँजी बजारमा पनि प्रभाव

यो परिवर्तन खुद्रा वित्तमा मात्र सीमित छैन । पूँजी बजारमा पनि, साना सल्लाहकार कम्पनीहरू र गैर–बैंक बजार निर्माताहरूले पुराना बैंकहरूको आम्दानी खाँदैछन् । प्रतिवेदनले विशेष गरी अमेरिका जस्ता देशहरूमा, निजी ऋणले बैंकहरूको हिस्सा घटाउँदै गएको बताएको छ ।

यसका साथै, बैंकहरू पनि धेरै वर्षदेखि चलिरहेका समस्याहरूसँग जुधिरहेका छन् । उनीहरूको शुल्क आम्दानी घट्दै गएको छ, गैर–ब्याज आम्दानी पनि घट्दै गएको छ र खर्च बढ्दै गएको छ । धेरै वर्षदेखि प्रविधिमा लगानी गरे पनि, उनीहरूको सञ्चालनमा सुधारको गति सुस्त भएको छ । बीसीजीले धेरै बैंकहरूले यी चुनौतीहरूको सामना गर्न संघर्ष गरिरहेको बताएको छ । नयाँ बैंकहरूको खर्च पुराना बैंकहरूको दशांश हो । नयाँ प्रतिस्पर्धीहरूले कम खर्चमा राम्रो काम गरिरहेका छन् । लगानीकर्ताहरूले पनि यो परिवर्तन महसुस गरेका छन् ।

लगानीकर्ताहरू दूरी कायम राख्दै छन्

पूर्वी एसिया र युरोजोनमा, धेरैजसो बैंकहरूको शेयर उनीहरूको किताबी मूल्यभन्दा कम मूल्यमा बिक्री भइरहेको छ । लगानीकर्ताहरू पुरानो तरिकाले काम गर्ने र कम आम्दानी गर्ने बैंकहरूबाट भागिरहेका छन् । लगानीकर्ताहरू डराउँछन् कि यी बैंकहरू अझ पछाडि पर्न सक्छन् । त्यसैले, बैंकहरूले अब नयाँ तरिकाले काम गर्ने र प्रविधि प्रयोग गर्ने कुरामा ध्यान केन्द्रित गर्नुपर्ने अन्यथा पछाडि पर्ने प्रतिवेदनले औंल्याएको छ ।