काठमाडौं । चीन सुनको खरिदमा निकै व्यस्त छ । यो वर्ष चीनले सुन खरिदमा भारतलाई पछि पारेको छ । अहिले सुन किन्ने देशमा चीन पहिलो नम्बरमा छ । विगतमा भारत विश्वमा सबैभन्दा बढी सुन खरिद गर्ने देश थियो । तर, अहिले चीन यस मामिलामा भारतभन्दा अगाडि बढेको छ ।
केही वर्षयता सबैभन्दा बढी सुन किन्नेमा भारत र चीनबीच प्रतिस्पर्धा चलिरहेको छ । विगतका वर्षहरूलाई हेर्दा विश्वमा सबैभन्दा बढी सुन भारत वा चीनले किन्ने गरेको देखिन्छ । हाल चीनले सुन किन्ने क्रममा सुनको मूल्य रेकर्ड उच्च रहेको छ । यस वर्ष सुनको भाउ प्रति औंस २ हजार ४ सय डलरभन्दा माथि पुगेको र विश्व बजारमा प्रमुख आकर्षण भइरहेको छ । मूल्यवृद्धिको कारण चीनले सुन किनेको पनि मानिएको छ । चीनमा गहना, बार र सिक्काको खपत रेकर्ड स्तरमा पुगेको छ । चीनमा सुनका गहनाको माग १० प्रतिशतले बढेको छ भने भारतमा ६ प्रतिशतले घटेको छ । यसैबीच चिनी बार र सिक्कामा लगानी २८ प्रतिशतले बढेको छ ।
एकातिर चीनको केन्द्रीय बैंकले १७ महिनादेखि लगातार सुन खरिद गरिरहेको छ । अर्कोतर्फ चिनियाँ नयाँ वर्षको अवसरमा मानिसले धेरै सुन किनेका छन् । गत वर्षको तुलनामा जनवरी–मार्च महिनामा सर्वसाधारणको सुन खरिद ३४ प्रतिशतले बढी भएको छ । विश्वमा सबैभन्दा बढी सुनको खानी चीनले उत्खनन गर्छ, तर पनि बाहिरबाट ठूलो परिमाणमा सुन खरीद गरिरहेको छ । पछिल्लो दुई वर्षमा चीनले अन्य देशबाट २८ सय टनभन्दा बढी सुन खरिद गरेको छ । यो अमेरिकी केन्द्रीय बैंक फेडरल रिजर्भको कुल सुन भण्डारको एक तिहाइ बराबर हो ।
अन्य देशको तुलनामा चीनले धेरै आयात गरेसँगै चीनमा सुनको सिपमेन्ट गति हालै माथि पुगेको छ । चीनको चन्द्र नयाँ वर्ष शुरु भएको र यो उपहार दिने सिजन पनि भएकाले चीनमा सुनको आयातमा उच्च बृद्धि आएको छ । यो सन् २०२३ को तुलनामा वर्षको पहिलो दुई महिनामा ५३ प्रतिशत बढी हो । चीनमा युआन कमजोर भए पनि सुनको चिनियाँ माग उच्च छ । एक प्रमुख आयातकर्ताको रूपमा, चीनमा सुन खरिदकर्ताहरूले प्रायः अन्तर्राष्ट्रिय मूल्यहरू भन्दा बढी प्रिमियम तिर्छन् । महिनाको सुरुमा यो बढेर ८९ डलर प्रति औंस पुगेको थियो । गत वर्षको औसत ३५ डलर थियो, जबकि ऐतिहासिक औसत मात्र ७ डलर थियो । अनुवाद गरिएको
