काठमाडौं । सरकारले संशोधनसहितको ‘नेपाल व्यापार एकीकृत रणनीति २०७९’ को अन्तिम मस्यौदा तयार पारेको छ । उद्योग वाणिज्य तथा आपुर्ति मन्त्रालयले हाल यसको मस्यौदामाथि सरोकारवालाहरुसँग विभिन्न चरणका अन्तरक्रिया पनि गरिरहेको छ ।
सरकारले निर्यातमा प्राथमिकता दिइनुपर्ने वस्तुहरुको सूचीमा केही हेरफेर गरेर तयार पारेको उक्त मस्यौदामाथि निजी क्षेत्रसँगको अन्तरक्रिया सोमबार थियो । जसमा निजी क्षेत्रका प्रतिनिधिहरु र मन्त्रालयका अधिकारीहरुबीच उक्त अन्तिम मस्यौदाउपर छलफल भएको थियो ।
सरकारले तयार पारेको नयाँ रणनीतिको मस्यौदामा सन २०१६ मा समाबेश गरिएका केहि वस्तुहरु हटाइएको छ भने केही वस्तुहरु थप गरिएको मन्त्रालयका सहसचिव गोविन्दबहादुर कार्कीले बताए । उनका अनुसार नयाँ मस्यौदामा खानेपानी, सुगन्धित तेल, तरकारी फलफूल, मसला, पास्ता, कफीलगायतका वस्तुहरु थपिएका छन् । यस्तै सेवातर्फ पनि सरकारले उक्त मस्यौदामा जलविद्युत र आइटी क्षेत्रलाई विशेष प्राथमिकता दिएको उनले बताए ।
सन् २०१६ मा तर्जुमा गरिएको रणनीतिमा सरकारले टेक्सटायल, यार्न, कार्पेट, छाला र जुत्तालगायतका वस्तुलाई प्राथमिकताप्राप्त वस्तुको सूचीमा थप गरेको थियो । त्यसबेला सरकाले अल्लिो पटक अर्थात सन २०१० मा सूचीमा अटाईएका मह, मुसुरोको दाल, चाउचाऊ र सारयुक्त तेललाई हटाएको थियो । यस्तै त्यसबेला हस्तकला र आद्यौगिक वस्तुहरूको सूचीबाट नेपाली हातेकागज, चाँदीका गहना, फलाम र स्टिल, ऊनलगायतका उत्पादन पनि हटाइएको थियो ।
नयाँ मस्यौदामा भने हाते कागज, रोजिन र टर्पेन्टाईन, गरगहना, ऊनबाट बनेका सामाग्री, गलैंचा, फलाम तथा स्टिल, धागो तथा कपडालगायतका वस्तुहरुलाई पुनः निरन्तरता दिएको छ ।
खासगरी हालसम्मको उत्पादन र आयातको अवस्था, आगामी दिनमा हुने व्यापार सम्भावनाको आधारमा निर्यातको प्राथमिकतामा पर्ने वस्तुहरुको सूची नयाँ रणनीतिमा हटाईएको सहसचिव कार्कीले बिजखबरलाई बताए । उनका अनुसार अझै केहि चरणको अन्तरक्रियापछि मात्रै उक्त मस्यौदा पास हुनेछ ।
निर्यातमा अथाह सम्भावना भएको वस्तुलाई मध्येनजर गर्दै सरकाले नेपाल व्यापार एकीकृत रणनीति–२०१० कार्यन्वयनमा ल्याएको थियो । त्यसबेला कृषिजन्य वस्तुतर्फ ७ ओटा, औद्योगिक उत्पादनतर्फ ५ ओटा, सेवातर्फ ८ प्रकारका सेवा र अन्य ५ वस्तु तथा सेवालाई निर्यातमा प्राथमिकताप्राप्त वस्तुको सूचीमा समावेश गरेको थियो ।
त्यसबेला अलैंची, अदुवा, मह, मसुरो, चिया, चाउचाऊ, जडीबुटी, सारतेल, हाते कागज, चाँदीका गहना, फलाम र स्टील, पश्मिना, ऊन उत्पादन, पर्यटन, श्रम सेवा, आइटी र बीपीओ सेवा, स्वास्थ्य सेवा, शिक्षा, इन्जिनीयरिङ, जलविद्युत्, ट्रान्जिट व्यापार सेवा, चिनी, सिमेन्ट, दुग्ध पदार्थ र ट्रान्सफर्मरलाई सम्भावित प्राथमिकताप्राप्त वस्तुहरूको सूचीमा समावेश गरिएको थियो ।
त्यसको ६ बर्षपछि पुनः सरकारले त्यो सूचीमा केही हेरफेर गरी नेपाल व्यापार एकीकृत रणनीति–२०१६ जारी गरेको थियो । उक्त रणनीतिमा अघिल्लो रणनीतिमा समावेश गरिएका मह, मसुरो, चाउचाऊ र सारयुक्त तेललाई हटाइएको थियो । यस्तै उक्त रणनीतिमा हस्तकला र आद्यौगिक वस्तुहरूको सूचीबाट नेपाली हातेकागज, चाँदीका गहना, फलाम र स्टील, ऊन उत्पादन हटाइँदा टेक्सटाइल, यार्न, कार्पेट, छाला र जुत्तालाई प्राथमिकताप्राप्त वस्तुहरूको सूचीमा राखिएको थियो ।
