काठमाडौं । चीनको सबैभन्दा ठूलो प्रोपर्टी कम्पनी एभरग्रान्डेको अन्त्य भएको छ । एक समय थियो जब यो कम्पनी चीनको आर्थिक शक्तिको प्रतीक थियो । अब यो इतिहास बनेको छ । एभरेग्रान्डलाई सोमबार हङकङ स्टक एक्सचेन्जबाट हटाइएको थियो । यो खबर कुनै हल्ला बिना आयो ।

यो कम्पनीले १६ वर्षअघि हङकङमा व्यवसाय सुरु गरेको थियो । त्यसपछि चीनमा लगानीकर्ताहरूका लागि नाफाको आशा थियो । एभरग्रान्डे सबैभन्दा छिटो बढ्दो प्रोपर्टी विकासकर्ता कम्पनी थियो । तर अब यसलाई विश्वको सबैभन्दा ठूला ऋणी कम्पनीहरू मध्ये एकको रूपमा सम्झिनेछ । यो कम्पनी डुब्दा चीनको वित्तीय प्रणाली खतरामा परेको थियो ।

चीनको अर्थतन्त्रमै धक्का

यो कम्पनीले बेइजिङको ‘यो धेरै ठूलो छ, हामी यसलाई डुब्न दिने छैनौं’ भन्ने नीतिलाई चुनौती दियो । चिनियाँ सरकार बिना सोचाइ ठूला कम्पनीहरूलाई ऋण दिने विरुद्धमा थियो । एभरग्रान्डले यो नीति तोड्यो । सन् २०२१ मा, एभरग्रान्डे ३०० अर्ब डलरभन्दा बढीको ऋणमा डुब्यो । यसले चीनको अर्थतन्त्रको कमजोरी उजागर गर्यो । चीनको अर्थतन्त्र घरजग्गामा कति निर्भर छ भन्ने थाहा भयो ।

अहिले कम्पनीको अवस्था कस्तो छ ?

अब यो कम्पनीको संरचना मात्र बाँकी छ । २८० भन्दा बढी शहरहरूमा १३०० घरजग्गा परियोजनाहरू अपूर्ण छन् । लाखौं मानिसहरू आफ्नो घरको लागि पर्खिरहेका छन् । यसबाहेक, धेरै ऋणीहरू छन् । चीनमा काम गर्ने कम्पनीहरूदेखि लन्डन र न्यूयोर्कका लगानीकर्ताहरूसम्म, सबैजना आफ्नो पैसाको लागि पर्खिरहेका छन् । एभरग्रान्डको हालै जारी गरिएको कागजातहरूले कति समस्या छ भनेर देखाउँछ ।

चीनमा एभरग्रान्डेका परियोजनाहरू विरुद्ध ऋणदाताहरूले सयौं कानुनी कारबाही गरेका छन् । धेरै प्रोपर्टीहरू जफत गरिएका छन् । केही अवस्थामा, लगानीकर्ताहरू वा स्थानीय सरकारहरूले परियोजनाहरू आफ्नो कब्जामा लिएका छन् । एभरग्रान्डेको व्यवसाय धेरै जटिल छ । यसका हजारौं सहायक कम्पनीहरू छन् । त्यसैले, हङकङका लिक्विडेटरहरूलाई अन्य प्रोपर्टीहरू प्राप्त गर्न गाह्रो हुँदै गइरहेको छ ।

लगानीकर्ताको पैसा फिर्ता पाउँलान ?

एभरग्रान्डेबाट पैसा निकाल्न, लिक्विडेटरहरूले सबै सहायक कम्पनीहरूको नियन्त्रण एक–एक गरी लिनुपर्नेछ । अहिलेसम्म १०० भन्दा बढी कम्पनीहरू र ४३.५ अर्ब बराबरको प्रोपर्टी नियन्त्रणमा लिइएको छ । हङकङका ऋणदाताहरूले ४५ अर्ब डलर प्राप्त गर्ने छन् ।

यसमध्ये, २५५ मिलियन डलरमात्र प्राप्त भएको छ । लिक्विडेटरहरूले जफत गरिएका प्रोपर्टीहरूको मूल्य पनि शंकास्पद रहेको चेतावनी दिएका छन् । उनीहरूले कम्पनीका ऋणदाताहरूले कति पैसा प्राप्त गर्न सक्नेछन् भन्ने बारेमा गम्भीर शंका रहेको बताएका छन् । अनुवाद गरिएको