काठमाडौं । सम्झौता गरेको म्याद सकिन ५ महिना बाँकी रहँदा हालसम्म जम्मा ५ हजार ३ सय ५१ सवारीसाधनमा मात्रै इम्बोस्ड नम्बर प्लेट जडान गरिएको छ । यातायात व्यवस्था विभागका तत्कालिन महानिर्देशक चन्द्रमान श्रेष्ठ र डेकाटुर टाईगर ईन्कर्पोरेटका अध्यक्ष माईकल गोफिनले २०७३ जेठ १६ गते ५ बर्षका लागि उक्त सम्झौता गरेका थिए ।

सम्झौता अनुसार सम्झौताको ५ बर्षभित्र अर्थात आगामी जेठ १७ गतेसम्म नेपालभरीका २५ लाख सवारीसाधनमा अत्याधुनिक ईम्बोस्ड नम्बर प्लेट जडान गर्नुपर्ने थियो । तर सम्झौता भएको ५ बर्ष पुग्न अर्थात सम्झौताको म्याद सकिन जम्मा ५ महिना मात्रै बाँकी हुँदा हालसम्म जम्मा ५ हजार ३ सय सवारीसाधनमा मात्रै यस्तो ईम्बोस्ड नम्बर प्लेट जडान गरिएको छ ।

५ बर्षअघि ४ करोड ३७ लाख ८७ हजार ५ सय अमेरिकी डलर अर्थात नेपाली रुपैयाँ साढे ४ अर्ब बढीको उक्त सम्झौताको हालसम्म कार्यप्रगति भने जम्मा २ दशमलव २ प्रतिशतमात्रै छ ।

यसका लागि नेपाल सरकारले अमेरिकी कम्पनी डेकाटुर टाईगरलाई ९२ लाख ८१ हजार ३ सय ८० रुपैयाँ भुक्तानी गरिसकेको छ । बाँकी रकम भने कार्यप्रगति भएपछि काम भएअनुसार भुक्तानी गर्नुपर्ने गरी सम्झौता भएको विभागका निर्देशक रामचन्द्र पौडेलले बताए । उनका अनुसार बुट मोडेलमा उक्त कम्पनीसँग सम्झौता भएकाले उसले ईम्बोस्ड नम्बर प्लेट उपलब्ध गराएपछि मात्रै भुक्तानी गर्नुपर्ने अवस्था छ । तर कम्पनीले हालसम्म विभिन्न झमेलाका कारण काम गर्न नपाएकाले काममा ढिलाई भईरहेको बताउँदै आएको छ ।

किन भयो ढिलाई ?

२०७४ भदौ ५ गते तत्कालीन भौतिक पूर्वाधार तथा यातायात मन्त्री वीरबहादुर बलायरले इम्बोस्ड नम्बर प्लेटको उद्घाटन गरेका थिए । तर सर्वोच्च अदालतमा त्यसको केहीदिनपछि नम्बर प्लेट देवनागरीको सट्टा अंग्रेजीमा लेखिएको भन्दै रिट परेको थियो ।

उक्त रिटमाथि प्रथम सुनुवाई गर्दै तत्कालीन प्रधानन्यायाधीश गोपाल पराजुलीको एकल इजलासले अर्को आदेश नभएसम्मका लागि इम्बोस्ड नम्बर प्लेट लागू नगर्न अन्तरिम आदेश दिएको थियो ।

गत बर्ष मंसिर २७ गते प्रधानन्यायाधीश चोलेन्द्रशमशेर राणासहितको पाँच न्यायाधीशको संवैधानिक इजलासले अधिवक्ताद्वय भरतकुमार बस्नेत र राजन बुर्लाकोटीले हालेको उक्त रिट खारेज गर्ने निर्णय गरेको थियो । उक्त रिट खारेजपश्चात गत साउन १ गतेदेखि ईम्बोस्ड नम्बर प्लेट जडान पहिलेकै तरिकाले गर्ने भन्दै अनलाई आवेदन मागिएको थियो । साउन १ गतेदेखि अनलाईन आवेदन माग गरेपनि त्यसपश्चात भने कुनै सवारीसाधनमा पनि ईम्बोस्ड नम्बर प्लेट जडान नगरिएको विभागका निर्देशक पौडेल बताउँछन् ।

म्याद थप्ने प्रक्रिया अघि बढ्ला ?

नेपालभरी २५ लाख सवारीसाधनमा जडान गर्नुपर्ने ईम्बोस्ड नम्बर प्लेटको हालसम्मको कार्यप्रगति २ प्रतिशत मात्रै छ । म्याद सकिन ५ महिना बाँकी हुँदा बाँकी सवारीसाधनमा नम्बर प्लेट राख्न नसकिने अवस्था छ । तर हालसम्म पनि अमेरिकी कम्पनी अर्थात नम्बर प्लेट जडान गर्ने कम्पनी डेकाटुर टाईगरको म्याद थप्ने प्रक्रिया भने अघि बढेको छैन ।

सम्झौताअनुसार सन २०१६ अक्टोबरसम्म भारी, साना, ठुला, मझौला, २ पांग्रे र ३ पांग्रे गरी ५ लाख ५६ हजार सवारीसाधनमा ईम्बोस्ड नम्बर प्लेट जडान गर्नुपर्ने हो । यस्तै नोभेम्बर २०१६ देखि अप्रिल २०१७ सम्म ५ लाख ५६ हजार सवारीसाधनमा ईम्बोस्ड नम्बर प्लेट जडान गर्नुपर्ने हो । यस्तै क्रमशः सोही तालिकाअनुसार आगामी बर्षको मेसम्म २५ लाख सवारीसाधनमा ईम्बोस्ड नम्बर प्लेट जडान गर्नुपर्ने थियो तर उक्त कार्यका लागि म्याद अन्तिमसम्म पुगेको छ । कम्पनीको म्याद थप्ने प्रक्रिया भने अघि बढेको छैन ।

हालसम्म कति सवारीसाधनमा जोडियो नम्बर प्लेट ?

हालसम्म यातायात व्यवस्था विभागले सरकारी र निजी गरी ५ हजार ३ सय ५१ ओटा सवारीसाधनमा उक्त नम्बर प्लेट जडान गरेको छ । जसमध्ये ३ सय ८६ ओटा सरकारी सवारीसाधन छन भने ४ हजार ९ सय ६५ ओटा निजी सवारीसाधन रहेका छन् । तर सार्वजनिक सवारीसाधनमा भने हालसम्म पनि उक्त नम्बर प्लेट जडान गरिएको छैन ।

सरकारले उक्त नम्बर प्लेट जडानका लागि ठुलो सवारीसाधनका लागि ३ हजार ६ सय रुपैयाँ, मझौला सवारीसाधनका लागि ३ हजार २ सय रुपैयाँ राजस्व तोकेको छ । यस्तै सानो ३ पांग्रे सवारीसाधनका लागि २ हजार ९ सय र साना २ पांग्रे सवारीसाधनका लागि २ हजार ५ सय रुपैयाँ राजस्व तोकिएको छ । हालसम्म जडान गरिएका सवारीसाधनमार्फत विभागले १ करोड ६९ लाख ३९ हजार ६ सय रुपैयाँ राजस्व संकलन गरेको छ ।

उक्त ईम्बोस्ड नम्बर प्लेट जडान गर्नका लागि सेवाग्राहीले यातायात व्यवस्था विभागको वेबसाईटमा गएर अनलाईन फारम भरी राजस्व तिरेर जडान गर्न सकिने व्यवस्था मिलाईएको छ ।