काठमाडौं । विभिन्न देशहरुमा कोरोनाभाईरस (कोभिड–१९)को महामारीका कारण निम्तिएको लकडाउनको अन्त्य हुनै लाग्दा विभिन्न देशका टिभी तथा चलचित्र उद्योग भने पहिलेकै अवस्थामा फर्किन जोडतोडले प्रयास गरिरहेका छन् ।
अष्ट्रेलियाको सिड्नीस्थित सोप ओपेरामा ‘नेईवर’ भन्ने ईपिसोडको सुटिङ गर्न पुनः सुरु गरिएको छ । सेटमा विभिन्न क्यारेक्टर तथा सरोकारवालाहरुलाई सामाजिक दुरी कायम गर्दै सुटिङ थालिएको उक्त सेटमा पात्रलाई नजिक तुल्याउन विशेष क्यामराको प्रयोग गरिएको छ ।
फ्रिमेन्टल अष्ट्रेलिया कम्पनीका प्रमुख कार्यकारी क्रिस ओलिभरका अनुसार सेटमा १ सय जनाभन्दा बढी भेला गरिएको छैन । साथै सेटमा कुनैपनि किसिमको घनिष्टता अर्थाता आमुन्ने सामुन्नेवाला सिनको सुटिङ गरिँदैन, पुरुष पात्रलाई मेकअप पनि गरिँदैन । साथै सेटमा एक जना नर्सलाई पनि समावेश गरिएको छ ।
उक्त सेटमा कोही बिरामी पर्यो भने पुरै सेट नै बन्द गर्नुपर्ने अवस्था आउँदैन । किनकि एक जना वबरामी हुँदा उक्त समूहलाई नै विदामा राखेर अर्को सेटको सुटिङ सुरु गरिन्छ ।
अष्ट्रेलियामा सटडाउन लागु भएपछि फिल्म तथा टिभी क्षेत्रमा मात्रै करिव ३ करोड २५ लाख डलर बराबरको नोक्सान भएको बताईएको छ । १ सयभन्दा बढी टिभी सो तथा फिल्महरुको काम ठप्प भएको थियो ।
विश्वभर कोरोना भाईरसको महामारीका कारण विश्रवभका मानिसहरुको जीवीकोपार्जनमा समस्या आएको छ । अमेरिका र अष्ट्रेलियामा संक्रमित र मृतकको संख्या बढिरहेको छ । यस्तै क्यालिफोर्नियामा अझै लकडाउनलाई अति संवेदनशील मानिएको छ । फिल्म तथा सुटिङ सबै बन्द छन् । ‘नो टाईम टु डाई’ नामक सुटिङ हुँदै गरेका थुप्रै विश्वकै ठूलो चलचित्र उद्योग हलिउडका फिल्महरुको सुटिङ बन्द गरिएको छ । कतिपय सिनेमाहरुको रिलिज डेट सारिएको छ ।
यसकै कारण आगामी बर्षको ओस्कर अवार्डमा कुनै रिलिज भएको फिल्म छानिने अवस्था ज्यादै न्यून छ । तर स्ट्रिम गरिएको चलचित्र ओस्कर अवार्डमा पर्ने निश्तचत भएको ओस्कारले जनाईसकेको छ ।
ओस्कारका अनुसार यो वर्ष बेस्ट फिल्मका लागि स्ट्रिम गरिएको फिल्मलार्इ वैधानिक मानिनेछ । साथै साउन्ड मिक्सिङ तथा साउन्ड ईडिटिङ अवार्डमध्ये एउटा विधालाईमा मात्रै अवार्ड दिईनेछ । ओस्कार अवार्डमा बेस्ट फिल्मको रुपमा छानिने फिल्म खासगरी अमेरिकाको लस एन्जल्सको सिनेमामा लगातार ७ दिनसम्म प्रतिदिन ३ पटक फिल्म सो भएको हुनुपर्ने नियम थियो ।
ओस्कार एकेडेमीका अध्यक्ष डेभिड रुबिन तथा प्रमुख कार्यकारी डान हड्सनका अनुसार सिनेमा हलमा चलाएको जस्तो क्रेज स्ट्रिम गरेजस्तो हुँदैन । स्ट्रिम गरिएको फिल्मले भन्दा बढी हलमा रिलिज गरिएको सिनेमाले बढी क्रेज लिने उनको भनाई छ ।
हलिउड रिपोर्टरका अनुसार मार्च महिनाको मध्यसम्ममा विश्व बक्सअफिसमा ७ अर्ब डलर बराबरको नोक्सान भईसकेको छ । चीनमा मात्रै ७० हजार बढी सिनेमा हलहरु बन्द भए । भाईरसको प्रकोप फैलिएसँगै नोक्सानको अनुपात बढ्दै जानेछ र मे महिनाको अन्त्यसम्ममा विश्व बक्स अफिसले १७ अर्ब बढीको नोक्सान बेहोर्नेछ ।
यो प्रक्रिया विश्वको दोश्रो ठूलो चलचित्र उद्योग वलिउड (भारत)मा पनि त्यस्तै छ । भारतमा लकडाउनका कारण कतिपय फिल्महरुको रिलिज डेट सारिएको छ । यसरी रिलिज डेट नै सारिँदा फिल्म क्षेत्रमा ठुलो नोक्सान पुगेको छ ।
यस्तै क्यानडामा आगामी जुनका अन्त्यसम्म १ अर्ब ८० करोड बढीको नोक्सान हुने अनुमान गरिएको छ । साथै मिडिया तथा फिल्म क्षेत्रका १ लाख ७२ हजार जनाको रोजीरोटी गुमेको छ ।
यस्तै बेलायतमा पनि त्यस्तै हालत छ । तर, यहाँ ब्रिटिस फिल्म ईन्स्टिच्युटले प्रत्येक फिल्म निर्माताहरुलाई २० लाख युरो राहतस्वरुप दिने घोषणा गरेको छ । सिनेमाको अन्तरराष्ट्रिय संघका अनुसार केही देशहरुमा लकडाउन खुकुलो भएसँगै सिनेमा हलको सुरुवात गर्न सक्छन । तर अब हुने अनुभव गएका दिनहरुको तुलनामा धेरै फरक हुनेछ । सबै मानिसहरुले सामाजिक दूरी कायम गरिरहेको बेलामा सिनेमा हलमा आउन सक्ने सम्भावना एकदमै न्यून हुने देखिएको छ ।
यस्तोमा नेपाली चलचित्र उद्योग पनि गम्भीर समसयातर्फ धकेलिएको छ । ६ हप्तायता जारी लकडाउनका कारण प्रदर्शनको क्रममा रहेका, प्रदर्शनोन्मुख तथा निर्माणका क्रममा रहेका चलचित्रहरुले ठूलो क्षति व्यहोरोका छन् ।
अहिले नै नेपाली चलचित्र उद्योगमा कति क्षति होला भन्ने अनुमान गर्न नसकिए पनि यस्तो क्षति ठूलो र पहिलेकै अवस्थामा फर्कन ठूलो सघर्ष गर्नुपर्ने निश्चित छ । चलचित्रकर्मीहरुले सरकारले विभिन्न सहुलियत र राहत दिएर हजारौं नेपालीको रोजगारीको आधार रहेको चलचित्र क्षेत्रलाई बचाउनुपर्ने बताइरहेका छन् ।
