काठमाडौं । अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पको स्कटल्याण्डमा एउटा गल्फ रिसोर्ट छ । ट्रम्प र युरोपेली आयोगका अध्यक्ष उर्सुला भोन डेर लेयन आइतबार सोही रिसोर्टमा भेटेका थिए । एक घण्टा लामो बैठकपछि ट्रम्पले अमेरिका र युरोपेली संघबीचको ‘अहिलेसम्मकै ठूलो’ सम्झौताको घोषणा गरे । अमेरिकी राष्ट्रपतिले भने कि यो सम्झौताले एट्लान्टिक महासागरको दुबै छेउमा ठूलो व्यापार युद्धको खतरालाई शान्त पारेको छ ।

सम्झौताको घोषणा गर्दा ट्रम्पको अनुहारमा कडा प्रतिद्वन्द्वीको भाव थियो । प्रेसको अगाडि लेयनसँग हात मिलाए पनि उनको अनुहारमा कुनै मैत्रीपूर्ण भाव वा मुस्कान थिएन । ट्रम्पको छेउमा बसेका उनका अमेरिकी सहकर्मीहरू आफ्ना राष्ट्रपतिको प्रदर्शनबाट खुसी देखिन्थे, जबकि लेयन नजिकै बसेका युरोपेली अधिकारीहरूले सम्झौताको घोषणामा ताली बजाए तर उनीहरूको अनुहार गम्भीर नै रह्यो ।

युरोपतिर फर्किएको अमेरिकी सेल

ट्रम्पका अनुसार, सम्झौता अन्तर्गत, अमेरिकाले युरोपेली संघबाट आउने उत्पादनहरूमा १५ प्रतिशतको आधारभूत आयात शुल्क लगाउनेछ । ट्रम्पले घोषणा गरे कि २७ देशहरूको समूह, युरोपेली संघले अमेरिकाबाट ‘७५० अर्ब डलरको ऊर्जा’ किन्न सहमत भएको छ । अमेरिकी राष्ट्रपतिले युरोपेली संघले उनको देशमा थप ६०० अर्ब डलर लगानी गर्ने पनि दाबी गरे । ‘अमेरिकालाई फेरि महान बनाऔं’ भन्ने नाराका साथ जनवरी २०२५ मा दोस्रो पटक राष्ट्रपति बन्ने ट्रम्पले युरोपेली संघका देशहरूले नेटोको छातामुनि आफ्नो रक्षा बजेट बढाउने र ‘अरबौं डलरको सैन्य मेसिनरी खरिद गर्ने’ घोषणा पनि गरे ।

युरोपेली आयोगका प्रमुख लेयनका अनुसार, संघले आगामी तीन वर्षमा अमेरिकाबाट तरल प्राकृतिक ग्यास (एलएनजी), तेल र आणविक इन्धन पनि खरिद गर्नेछ । यो खरिद मार्फत, युरोपेली संघले ऊर्जाको सन्दर्भमा रूसमाथिको आफ्नो निर्भरता कम गर्नेछ । अमेरिका र ईयूले वार्षिक १.९ ट्रिलियन डलरको व्यापार गर्छन् । ट्रम्पको छेउमा बसेर सम्झौताको घोषणा गर्दै लेयनले भनिन, ‘यो राम्रो सम्झौता हो । यसले स्थिरता ल्याउनेछ । यसले भविष्यवाणी गर्न मद्दत गर्नेछ । यो एट्लान्टिकको दुबै छेउमा हाम्रो व्यापारको लागि धेरै महत्त्वपूर्ण छ ।’

ट्रम्पको ट्यारिफ मेसिनमा युरोप

युरोपेली आयोगका प्रमुखका अनुसार दुवै पक्षले धेरै ‘रणनीतिक उत्पादनहरू’ लाई आयात शुल्कबाट मुक्त राख्न सहमति जनाएका छन् । यसमा विमान, केही रसायन, केही कृषि उत्पादन र संवेदनशील कच्चा पदार्थहरू समावेश छन् । लेयनले आशा व्यक्त गरेकी छन् कि आगामी दिनहरूमा दुवै पक्ष ‘शून्यको लागि शून्य’ सम्झौताहरूमा पनि सहमत हुनेछन् । स्कटल्याण्डमा भएको यो सम्झौता कार्यान्वयन गर्न युरोपेली संघका सबै सदस्य राष्ट्रहरूले यसलाई अनुमोदन गर्नुपर्नेछ । जर्मन चान्सलर फ्रेडरिक मेट्र्जले यो सम्झौताको प्रशंसा गरेका छन् । आयरल्याण्डको विदेश तथा व्यापार मन्त्रालयले पनि यसलाई सफल भनेको छ ।

ट्रम्पले आफ्नो दोस्रो कार्यकालको सुरुवातमा युरोपेली संघमा धेरै करहरू पनि लगाएका थिए । यसअन्तर्गत, अप्रिलमा युरोपबाट अमेरिका जाने कारहरूमा २५ प्रतिशत आयात शुल्क लगाइएको थियो । पहिले यो शुल्क २.५ प्रतिशत थियो । स्टील र आल्मुनियम उत्पादनहरूमा ५० प्रतिशत शुल्क लगाइएको थियो । यससँगै, युरोपबाट आउने हरेक उत्पादनमा १० प्रतिशत कर लगाइएको थियो । ट्रम्पले युरोपेली संघलाई चेतावनी दिएका थिए कि यदि अगस्ट १, २०२५ सम्ममा अमेरिकासँग व्यापार सम्झौता गरेन भने, हरेक उत्पादनमा ३० प्रतिशत कर लगाइनेछ ।

के युरोपले ट्रम्पसामु आत्मसमर्पण गर्यो ?

केही युरोपेली नेताहरू र औद्योगिक दिग्गजहरू यस सम्झौताबाट खुसी छैनन् । धेरै मुद्दाहरूमा युरोपेली संघबाट पूर्णतया फरक विचार राख्ने हंगेरीका प्रधानमन्त्री भिक्टर ओर्बनले यो सम्झौताको कडा आलोचना गरेका छन् । एक पोडकास्टमा ओर्बनले भने, ‘यो कुनै सम्झौता होइन । डोनाल्ड ट्रम्पले लेयनलाई ब्रेकफास्ट जस्तै खाए । यो त्यस्तै भयो र हामीले अनुमान गरेका थियौं कि यो हुनेछ किनभने अमेरिकी राष्ट्रपति एक हेभीवेट हुनुहुन्छ र महोदया राष्ट्रपति उहाँसँगको वार्तामा फर जत्तिकै हलुका हुनुहुन्छ ।’ ओर्बानले सोमबार अमेरिका र बेलायतबीचको सम्झौता युरोपेली संघसँगको सम्झौताभन्दा पनि खराब भएको बताए । फ्रान्सेली प्रधानमन्त्री फ्रान्कोइस बायरोले यो सम्झौतालाई युरोपको लागि ‘कालो दिन’ भने ।

फ्रान्सका युरोपेली मामिला मन्त्री बेन्जामिन हद्दादले पनि सम्झौतालाई ‘असन्तुलित’ भने । ‘युरोपेली आयोग र संयुक्त राज्य अमेरिका बीचको व्यापार सम्झौताले आर्थिक क्षेत्रलाई अस्थायी रूपमा स्थिर बनाउनेछ, जुन अमेरिकी शुल्क बढ्दै जाँदा खतरामा परेको थियो, तर यो असन्तुलित पनि छ,’ हद्दादले सामाजिक सञ्जाल साइट एक्समा लेखेका छन् । फ्रान्सेली वाइन उत्पादकहरू यस सम्झौताबाट धेरै निराश छन् । अमेरिका फ्रान्सेली वाइनको लागि ठूलो बजार हो र १५ प्रतिशत भन्सारले निर्यातमा नराम्रो असर पार्न सक्छ ।

नयाँ सम्झौताअनुसार, युरोपेली संघले अमेरिकी बजारमा जाने कारहरूमा पनि १५ प्रतिशत कर लगाउनेछ । यसबाट जर्मन कार उद्योगलाई चोट लागेको छ । जर्मन अटो उद्योग समूह, भिडिएका अध्यक्ष हिल्डेगार्ड मुलरका अनुसार, ‘अटोमोटिभ उत्पादनहरूमा पनि लागू हुने १५ प्रतिशतको अमेरिकी कर दरले जर्मन अटोमोटिभ कम्पनीहरूलाई प्रत्येक वर्ष अर्बौं यूरोको नोक्सान पुर्याउनेछ ।’ जर्मनीको व्यापार महासंघले पनि सम्झौतालाई धेरै नकारात्मक परिणामहरू भएको वर्णन गरेको छ ।–अनुवाद गरिएको