क्यानडाले अन्तर्राष्ट्रिय विद्यार्थीहरूलाई भिसा दिने सीमा तोकेको छ । सोमबार सरकारले थोरै संख्यामा दुई वर्षका लागि भिसा दिने घोषणा गरेको थियो । काठमाडौं । क्यानडाले आगामी दुई वर्षका लागि सीमित संख्यामा अन्तर्राष्ट्रिय विद्यार्थीलाई मात्रै भिसा दिने जनाएको छ । धेरै पाठ्यक्रममा स्नातकोत्तर गरेपछि उपलब्ध हुने श्रम स्वीकृति पनि अब बन्द हुने भएको छ । क्यानाडा सरकार ठूलो संख्यामा आप्रवासीहरूको कारणले गर्दा आवास संकटसँग संघर्ष गरिरहेको छ ।

अध्यागमन मन्त्रालयले जारी गरेको विज्ञप्तिअनुसार नयाँ सीमाअनुसार सन् २०२४ मा करिब ३ लाख ६० हजार विद्यार्थीलाई मात्रै भिसा दिइनेछ । यो संख्या २०२३ को तुलनामा ३५ प्रतिशत कम हो । अध्यागमन मन्त्री मार्क मिलरले शिक्षा मामिला राज्य सरकारहरुको नियमनमा रहेकाले संघीय सरकारले सीमा निर्धारण गर्न प्रान्तीय सरकारहरुसंग परामर्श गर्ने बताएका छन् ।

उनले यो निर्णयको पछाडि दुईवटा कारण बताए । पहिलो कुरा विद्यार्थीहरूलाई नक्कली कलेज र शोषणबाट जोगाउनु हो । उनले धेरै विद्यार्थी निजी–सार्वजनिक साझेदारीमा सञ्चालित कलेजमा अध्ययन गर्ने, सेवा सुविधा राम्रो नभएको र शुल्क अत्याधिक रहेको बताए ।

पत्रकारसँग कुरा गर्दै उनले भने, ‘केही निजी संस्थाले सीमित स्रोतसाधनमा क्याम्पस सञ्चालन गरेर अन्तर्राष्ट्रिय विद्यार्थीको फाइदा उठाउँदै आएका छन् । विद्यार्थीका लागि सुविधा नभएको र चर्को शुल्क लिइएको छ र अझै पनि अन्तर्राष्ट्रिय विद्यार्थीहरूको संख्या बढाइरहेका छन् । मिलरले दोस्रो कारण जनसंख्या वृद्धिका कारण सेवा र घरमा परेको दबाबलाई बताए । उनले भने, “बढ्दो संख्या (विद्यार्थी) ले आवास, स्वास्थ्य र अन्य सेवामा पनि दबाब परेको छ, बिधार्थीको संख्या घट्यो भने भाडा घटाउन मद्दत पुग्छ ।”

बढ्दो आप्रवासनको प्रभाव

आप्रवासीहरूको आगमनका कारण क्यानडाको जनसंख्या द्रुत गतिमा बढेको छ । जसका कारण स्वास्थ्य, शिक्षा र अन्य अत्यावश्यक सेवाको भार निकै बढेको छ । घरको भाउ पनि ह्वात्तै बढेको छ । यसले लिबरल पार्टीका नेता तथा प्रधानमन्त्री जस्टिन ट्रुडोको लोकप्रियतामा पनि असर गरेको छ । हालका महिनाहरूमा सर्वेक्षणहरूमा उनको समर्थन उल्लेखनीय रूपमा घटेको छ र यदि अहिले चुनाव भयो भने उनको हार्ने सम्भावना उच्च छ ।

गत वर्षको अन्तिम त्रैमासिकमा क्यानडाको जनसंख्या छ दशकयताकै तीव्र गतिमा बढेको थियो । तीमध्ये सबैभन्दा ठूलो वृद्धि अस्थायी नागरिक विशेषगरी विद्यार्थीहरूको थियो, जुन पाँच दशकयताकै उच्च थियो । अस्थायी आप्रवासीको संख्या तीन लाख १२ हजार ७५८ ले बढेको छ । क्यानेडियन एलायन्स अफ स्टुडेन्ट एसोसिएसनले विद्यार्थी भिसाको संख्या सीमित गर्ने निर्णयको आलोचना गरेको छ । कासाका अधिकारी माटुस सालमासीले भने, ‘सबैभन्दा ठूलो समस्या भनेको आवास संकटको प्रतिक्रियामा यो सीमा घोषणा गरिएको हो । अन्तर्राष्ट्रिय विद्यार्थीहरूलाई आवास र अन्य मामिलाहरूमा मद्दत प्रदान गर्नु अहिलको आवश्यकता हो ।’

अर्कोतर्फ, टोरन्टो विश्वविद्यालयले यस घोषणाको स्वागत गर्दै विभिन्न सरकारी विभागहरूसँगको सहकार्यमा विद्यार्थीहरूलाई अनुमति दिइने बताएको छ । एक विज्ञप्तिमा, विश्वविद्यालयले भनेको छ, “यी परिवर्तनहरू हामीजस्ता विश्वविद्यालयहरूलाई हानि पु¥याउने उद्देश्यले होइन तर केही व्यक्तिहरूले प्रणालीको दुरुपयोग रोक्नको लागि हो ।’

क्यानाडा सरकारको यो निर्णयले सबैभन्दा बढी भारतीय विद्यार्थीलाई असर गर्ने अपेक्षा गरिएको छ किनभने त्यहाँ पढ्न जाने विद्यार्थीमध्ये सबैभन्दा बढी भारतीय विद्यार्थी छन् । २०२२ मा जारी गरिएको कुल विद्यार्थी भिसामध्ये २ लाख २५ हजार ८ सय ३५ अर्थात ४१ प्रतिशत भारतीय थिए । यी अन्तर्राष्ट्रिय विद्यार्थीहरू क्यानाडाली विश्वविद्यालयहरूको आम्दानीको प्रमुख स्रोत हुन् । तिनीहरूले देशमा वार्षिक रूपमा लगभग १६.४ बिलियन डलरको राजश्व ल्याउँछन् र तिनीहरूको संख्यामा गिरावट क्यानाडाको लागि ठूलो धक्का हुनेछ ।

सन २०२३ मा करिब नौ लाख अन्तर्राष्ट्रिय विद्यार्थीहरू क्यानडामा अध्ययन गरिरहेका थिए, जसमध्ये लगभग २०प्रतिशत भारतीयहरू थिए । गत वर्ष समग्रमा भारतीय विद्यार्थीको संख्या चार प्रतिशतले घटे पनि एउटै देशबाट बाहिरिने विद्यार्थीको संख्यामा उनीहरू शीर्ष स्थानमा रहेका थिए । तर, क्यानडाले गत वर्ष भारतीयहरूलाई कम अध्ययन भिसा जारी गरेको छ ।

सन् २०२२ को तुलनामा गत वर्षको चौथो त्रैमासिकमा ८६ प्रतिशत कम विद्यार्थी भिसा जारी भएको थियो । २०२२ को चौथो त्रैमासिकमा १ लाख ८ हजार ९ सय ४० भिसा जारी भए पनि २०२३ को सोही अवधिमा १४ हजार ९ सय १० भिसा मात्र जारी भएका थिए । यसमा क्यानडा र भारतबीच पछिल्लो समय बढेको विवाद पनि एक कारण थियो ।
अन्तर्राष्ट्रिय विद्यार्थीहरूको भिसामा कडाई गर्ने क्यानडाको घोषणाले नेपाली विधार्थी पनि प्रभावित हुनेछन् । पछिल्लो समय नेपाली विधार्थीको प्रमुख आकर्षण बनेसँगै क्यानडा जाने विधार्थीको चाप निकै बढेको थियो ।