काठमाडौं । संयुक्त राज्य अमेरिका र युरोपेली सङ्घ (इयु) ले आइतबार एक व्यापार सम्झौता गरेका छन् । उक्त सम्झौताअन्तर्गत इयुको निर्यातमा १५ प्रतिशत कर लगाइने छ । यो सम्झौता ट्रान्सअटलान्टिक भन्सार शुल्क विवादलाई समाधान गर्न गरिएको हो जसले पूर्ण व्यापारिक युद्धमा परिणत हुने खतरा थियो ।
अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्प स्कटल्यान्डको आफ्नो गल्फ रिसोर्टमा युरोपेली आयोगका अध्यक्ष उर्सुला भोन डेर लेयनसँगको उच्चस्तरीय बैठकबाट बाहिर निस्कि र यो सम्झौतालाई ‘सबैभन्दा ठूलो’ भनेका हुन् । युरोपेली सामानमा ३० प्रतिशत अमेरिकी करबाट बच्नका लागि अगस्ट १ को समयसीमा समाप्त भएपछि नेताहरूले करिब १ घण्टामा सम्झौता गरेका थिए ।
“हामीले सम्झौता गरेका छौँ । यो सबैका लागि राम्रो सम्झौता हो । यो सायद कुनै पनि क्षेत्रमा गरिएको अहिलेसम्मकै सबैभन्दा ठूलो सम्झौता हो”, ट्रम्पले भने । ट्रम्पका अनुसार १५ प्रतिशतको आधारभूत कर युरोपको महत्त्वपूर्ण अटोमोबाइल क्षेत्र, फर्मास्युटिकल्स र सेमीकन्डक्टरहरू सहित सबैतिर लागू हुनेछ ।
ट्रम्पले सम्झौताको एक हिस्साका रूपमा २७-राष्ट्र इयु ब्लकले संयुक्त राज्य अमेरिकाबाट ‘७ खर्ब ५० अर्ब डलर मूल्यको ऊर्जा’ खरिद गर्न सहमत भएको र ६ खर्ब डलर थप लगानी गर्न सहमत भएको बताए।
भोन डेर लेयनले रूसी स्रोतहरूबाट टाढा विविधीकरण गर्ने ब्लकको प्रयासको एक भागका रूपमा अमेरिकी तरलीकृत प्राकृतिक ग्यास, तेल र आणविक इन्धनको ‘महत्त्वपूर्ण’ खरिद ३ वर्षमा हुने बताए। इयुका २७ देशको तर्फबाट वार्ता गर्दै भोन डेर लेयनले सामान र सेवाहरूमा वार्षिक १९ खर्ब डलरको व्यापारिक सम्बन्ध बचाउन कडा प्रयास गरिरहेकी थिइन् ।
“यो राम्रो सम्झौता हो”, इयु प्रमुखले पत्रकारहरूलाई भनीन्, “यसले स्थिरता ल्याउनेछ । यसले पूर्वानुमान क्षमता ल्याउनेछ । अटलान्टिकको दुवै किनाराका हाम्रा व्यवसायका लागि यो धेरै महत्त्वपूर्ण छ ।”
उनले धेरै ‘रणनीतिक उत्पादनहरू’, विशेष गरी विमान, केही रसायन, केही कृषि उत्पादन र महत्त्वपूर्ण कच्चा मालमा द्विपक्षीय भन्सार शुल्क छुटमा सहमति भएको बताइन्।
इयुले विशेष गरी मदिराका लागि अझै पनि तथाकथित ‘शून्यका लागि शून्य’ सम्झौताहरू सुरक्षित गर्ने आशा गरेको उनले बताइन्। उनले आउँदो दिनमा यो ‘समाधान’ हुने आशा गरीन् । भर्खरै नाटोभित्र आफ्नो रक्षा खर्च बढाउने वाचा गरेका इयुका सदस्यहरूले ‘सयौँ अर्ब डलर मूल्यका सैन्य उपकरणहरू’ खरिद गर्ने पनि ट्रम्पले बताए।
हामीले पाउन सक्ने सबैभन्दा राम्रो
ट्रम्पले ह्वाइट हाउसमा पुनः पद बहाली गरेपछी इयुले भन्सार शुल्कका धेरै लहरको सामना गरेको छ । यो हाल कारहरूमा २५ प्रतिशत, स्टिल र एल्युमिनियममा ५० प्रतिशत र सम्पूर्ण वस्तुहरूमा १० प्रतिशत भन्सार शुल्कको अधीनमा छ । यसलाई वासिङ्टनले कुनै सम्झौता नभएको अवस्थामा ३० प्रतिशतसम्म बढाउने धम्की दिएको थियो ।
यो समूहले विमानदेखि मदिरासम्मका महत्त्वपूर्ण उद्योगहरूका लागि भन्सार शुल्क छुटको कडा माग गरिरहेको थियो र फ्रान्स र जर्मनीका लागि महत्त्वपूर्ण यसको मोटरवाहन उद्योग पहिले नै लगाइएका भन्सार शुल्कहरूले पीडित छ । “पन्ध्र प्रतिशतलाई कम आँकलन गर्नुहुँदैन, तर यो हामीले प्राप्त गर्न सक्ने सबैभन्दा राम्रो हो”, भोन डेर लेयनले स्वीकार गरीन् । कुनै पनि सम्झौतालाई इयु सदस्य राष्ट्रहरूद्वारा अनुमोदन गर्न आवश्यक छ । इयुका राजदूतहरू, ग्रिनल्यान्डको भ्रमणमा रहेकाले आयोगले आइतबार बिहान अद्यावधिक गरेको थियो । स्कटल्यान्डमा सम्झौता भएपछि उनीहरू फेरि भेट्ने तयारीमा थिए ।
जर्मन चान्सलर फ्रेडरिक मर्जले यो सम्झौताको द्रुत रूपमा प्रशंसा गर्दै यसले ‘ट्रान्सअटलान्टिक व्यापार सम्बन्धमा अनावश्यक वृद्धि’ हुनबाट जोगाएको बताए। तर जर्मन निर्यातकर्ताहरू कम उत्साहित थिए । औद्योगिक समूहहरूको शक्तिशाली बिडिआई महासङ्घले उक्त सम्झौताले ‘पर्याप्त नकारात्मक परिणामहरू’ ल्याउने बताएको छ भने देशको भिसिआई रासायनिक व्यापार सङ्घले उक्त सम्झौताले दरहरू ‘धेरै उच्च’ छोडेको बताएको छ ।
संयुक्त राज्य अमेरिकाका लागि इयुको शीर्ष निर्यातकर्ताहरू मध्ये एक आयरल्यान्डले आइतबार यसले ‘धेरै आवश्यक निश्चितताको उपाय ल्याउने भन्दै सम्झौताको स्वागत गरेको छ, तर यसको विदेश मामिला र व्यापार विभागको एक बयानमा यसले आधारभूत करप्रति ‘खेद’ व्यक्त गरेको छ ।
इयुले स्टिलमा सम्झौताका लागि दबाब दिएको थियो जसले भन्सार शुल्क लागू हुनुअघि संयुक्त राज्य अमेरिकामा निश्चित कोटा प्रवेश गर्न दिन सक्छ । स्टिल ‘जस्तो छ त्यस्तै रहनेछ’ भन्दै ट्रम्पले यसलाई अस्वीकार गरेको देखिन्छ, तर इयु प्रमुखले पछि स्टिलका लागि ‘भन्सार शुल्क कटौती गरिनेछ र कोटा प्रणाली स्थापना गरिनेछ’ भनी जोड दिए।
पन्ध्र प्रतिशत युरोपेली वस्तुहरूमा पहिलेका अमेरिकी भन्सार शुल्कहरू भन्दा धेरै उच्च छ, जुन औसत ४.८ प्रतिशत वरिपरि छ । यसले वर्तमान स्थितिलाई प्रतिबिम्बित गर्छ । कम्पनीहरूले हाल १० प्रतिशतको अतिरिक्त समान दरको सामना गरिरहेका छन् ।
यदि वार्ता असफल भएको भए इयु मुलुकहरूले अगस्ट ७ देखि चरणबद्ध रूपमा प्रभावकारी हुन विमान र कारहरू सहित १ खर्ब ९ अर्ब डलर (९३ अर्ब युरो) को अमेरिकी वस्तुहरूमा प्रति–भन्सार शुल्कलाई अनुमति दिएको थियो । ट्रम्पले संसारसँग अमेरिकी व्यापारलाई पुनःआकार दिने अभियान सुरु गरेका छन् र अगस्ट १ सम्ममा वासिङ्टनसँग सम्झौता नगरे दर्जनौँ देशलाई दण्डात्मक भन्सार शुल्क लगाउने वाचा गरेका छन् । अर्को सम्झौता के हुनेछ भनेर सोधिएको प्रश्नमा ट्रम्पले जवाफ दिए“यो ठूलो सम्झौता थियो। यी सबैमध्ये यो सबैभन्दा ठूलो हो ।”
