काठमाडौं । अलास्काबाट फर्किएका अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले रुस वा उसँग व्यापार गर्ने देशहरूमाथि नयाँ आर्थिक प्रतिबन्ध लगाउन अस्वीकार गरेका छन् । फक्स न्यूजलाई दिएको अन्तर्वार्तामा ट्रम्पले भने, ‘आज जे भयो त्यसका कारण, मलाई लाग्छ कि मैले यसको बारेमा सोच्नु पर्दैन । मलाई दुई वा तीन हप्तामा यसको बारेमा सोच्नुपर्ने हुन सक्छ, तर हामीले अहिले यसको बारेमा सोच्नु पर्दैन । मलाई लाग्छ बैठक धेरै राम्रो भयो ।’

ट्रम्पले भारतको बारेमा के भने ?

ट्रम्पले यो बयान चीनलाई सन्दर्भित गर्दै दिएका हुन् । उनले भने कि उनी हाल रूसी तेल खरिद गरेबापत चीनमाथि शुल्क लगाउने छैनन् । ट्रम्पले भारतको नाम लिएनन् । भारत र चीन रुसी तेलका दुई ठूला ग्राहक हुन् ।

हालै ट्रम्पले भारतमा थप २५ प्रतिशत भन्सार महसुल लगाउने घोषणा गरेका थिए, अर्थात् कुल ५० प्रतिशत भन्सार महसुल । यसको कारण भारतले रुसबाट निरन्तर तेल आयात गरिरहेको कारण दिइएको थियो । भारतले उक्त भन्सार महसुललाई असंगत र अनुचित भनेको छ र आफ्नो हितअनुसार निर्णय लिने स्पष्ट रूपमा भनेको छ ।

चीनले पनि रुसबाट तेल किनिरहेको छ, तर ट्रम्पले बेइजिङविरुद्ध त्यस्तो कुनै कारबाही गरेनन् । यसै सन्दर्भमा, अलास्का जाँदा एक अन्तर्वार्तामा ट्रम्पलाई पुटिनसँग सम्झौता नभएको खण्डमा चीन वरुद्ध आर्थिक कारबाही गर्नेबारे विचार गर्न सकिन्छ कि भनेर सोधिएको थियो ।

जवाफमा ट्रम्पले भने, ‘रूसले तेलको खरिदकर्ता गुमाएको छ, जुन भारत हो । यसले लगभग ४० प्रतिशत तेल किनिरहेको थियो । तपाईंलाई थाहा छ, चीनले पनि धेरै किनिरहेको छ । र यदि मैले नयाँ प्रतिबन्धहरू लगाए भने, यो उनीहरूको दृष्टिकोणबाट धेरै विनाशकारी हुनेछ । यदि मैले यो गर्नुपर्यो भने, म गर्नेछु, सायद मैले त्यस्तो गर्नुपर्दैन ।’

भारतीय विदेश मन्त्रालयले ट्रम्प–पुटिन भेटघाटको स्वागत गरेको छ । मन्त्रालयले आफ्नो विज्ञप्तिमा लेखेको छ, ‘भारतले अलास्कामा अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्प र रुसी राष्ट्रपति भ्लादिमिर पुटिनबीचको भेटघाटको स्वागत गर्दछ । शान्तिको खोजीमा उनीहरूको नेतृत्व प्रशंसनीय छ । भारतले सम्मेलनमा भएको प्रगतिको कदर गर्दछ । संवाद र कूटनीति मात्र अगाडि बढ्न सक्छ । विश्वले युक्रेनमा द्वन्द्व चाँडै अन्त्य भएको हेर्न चाहन्छ ।’

कहिले युद्धविराम हुन्छ ? ट्रम्पले के भने ?

बैठकपछिका आफ्ना वक्तव्यहरूमा ट्रम्पले रुस र युक्रेनबीच तत्काल युद्धविरामको सम्भावनालाई अस्वीकार गरेका छन् । उनले दुई बीचको शान्ति सम्झौतासँगै युद्धको अन्त्य हुने बताएका छन् । सामाजिक सञ्जालमा ट्रम्पले लेखेका छन्, रुस र युक्रेनबीचको युद्ध अन्त्य गर्ने सबैभन्दा राम्रो तरिका भनेको युद्धविराम मात्र नभई शान्ति सम्झौता हो ।

उनले लेखेका छन्, ‘राष्ट्रपति जेलेन्स्की सोमबार (अगस्ट १८) दिउँसो डीसी, ओभल अफिसमा आउनुहुनेछ । यदि सबै कुरा ठीकठाक भयो भने, हामी राष्ट्रपति पुटिनसँग भेटघाट गर्नेछौं ।’ पुटिनले यो पनि भन्दै आएका छन् कि रुस अस्थायी युद्धविराममा रुचि राख्दैन तर आफ्नो हितलाई ध्यानमा राखेर दीर्घकालीन समाधान चाहन्छ ।

बैठकको दुई दिनअघि मात्र वाशिंगटनमा पत्रकारहरूको प्रश्नको जवाफ दिँदै पुटिनले रुसलाई गम्भीर परिणामहरूको चेतावनी दिएका थिए । उनले भने कि यदि पुटिनले युक्रेनमा आफ्नो जारी युद्ध रोक्न सहमत भएनन् भने परिणाम गम्भीर हुनेछ । उनले कस्तो प्रकारको परिणाम र कति गम्भीर छन् भनेर स्पष्ट पारेनन् । त्यसपछि अलास्का जाँदै गर्दा पत्रकारहरूसँग कुरा गर्दै ट्रम्पले भने, ‘म चाँडै युद्धविराम भएको हेर्न चाहन्छु । मलाई थाहा छैन यो आज हुन्छ कि हुँदैन । तर यदि यो आज भएन भने, म खुसी हुनेछैन ।’

ट्रम्पबाट यस्ता चेतावनी धेरै पटक आए । उनले अगस्ट ८ को समयसीमा दिए र भने कि यदि रूसले यो समयसीमा भित्र युद्ध समाप्त गर्न सहमत भएन भने, उसमाथि थप प्रतिबन्ध लगाइनेछ । पुटिनले उनीसँग भेट्न सहमत भएपछि ट्रम्पले यो चेतावनी र समयसीमा फिर्ता लिए । तर अलास्कामा पुटिनसँग भेट गरेपछि ट्रम्पको अडान तुलनात्मक रूपमा नरम देखियो ।

युद्ध कहिले र कसरी समाप्त हुन्छ भन्ने बारेमा कुनै स्पष्ट विवरण नदिई पुटिनले भने, ‘हामीले धेरै राम्रो र विश्वासिलो सम्पर्क निर्माण गरेका छौं र हामीसँग यो बाटोमा अगाडि बढेर युक्रेनमा द्वन्द्वको अन्त्य गर्न सकिन्छ भन्ने विश्वास गर्ने बलियो आधार छ ।’ अनुवाद गरिएको