काठमाडौं । इजरायल–इरान युद्धविरामः अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले इरान र इजरायल युद्धविराममा सहमत भएको घोषणा गरे । ट्रम्पको घोषणापछि कच्चा तेलको मूल्यमा तीव्र गिरावट आएको छ । यस्तै विश्वका धेरै सेयर बजारमा वृद्धि देखिएको छ । यो समाचारपछि विश्वभरको सेयर बजारमा उछाल आएको छ।
जापानदेखि वाल स्ट्रिटसम्मको सेयरको मूल्य बढेको छ। साथै, डलरमा कमजोरी देखिएको छ। एसएण्डपी ५०० को मूल्य ०.३ प्रतिशतले र नास्दाकको मूल्य ०.५ प्रतिशतले बढेको छ। जापानको निक्केई ३८,९०५ मा पुगेको छ। विश्वव्यापी बजारमा आएको वृद्धिका कारण भारतीय शेयर बजारमा पनि उछाल देखिएको छ ।
ट्रम्पको घोषणापछि नयाँ उचाइमा पुगेको कच्चा तेलको मूल्य दुर्घटनाग्रस्त भएको छ । ट्रम्पले इरान र इजरायल युद्धविराममा सहमत भएको बताएका छन्, यो आगामी १२ घण्टामा लागू हुनेछ । अर्थात्, दुई देशबीचको युद्ध अब समाप्त भएको विश्वास गरिन्छ ।
यो गिरावट पछिल्लो एक हप्तामा सबैभन्दा उच्च हो । ट्रम्पले इरान र इजरायल बीच युद्धविराम भएको घोषणा गरेसँगै यसले क्षेत्रमा तेल आपूर्ति अवरुद्ध हुने डर कम गरेको छ । इरानले होर्मुजको मार्ग बन्द गर्ने धम्की दिएको थियो, जसका कारण कच्चा तेलको मूल्य ५ महिनाको उच्चतम बिन्दुमा पुगेको थियो । विश्वको २० प्रतिशत कच्चा तेल यस मार्गबाट आपूर्ति गरिन्छ ।
मंगलबारको प्रारम्भिक व्यापारमा, ब्रेन्ट क्रूड २.६९ डलर वा ३.७६% ले घटेर प्रति ब्यारेल ४६८.७९ मा पुगेको छ । सत्रको सुरुमा, यो ४% भन्दा बढीले घटेको थियो र जुन ११ पछिको सबैभन्दा कम स्तरमा पुगेको थियो । यूएस वेस्ट टेक्सास इन्टरमिडिएट क्रूड पनि २.७ डलर वा ३.९४% ले घटेर प्रति ब्यारेल ६५.४६ डलरमा पुगेको छ । यो जुन ९ पछिको सबैभन्दा कम स्तर हो ।
कच्चा तेल किन घट्यो ?
ट्रम्पले सोमबार घोषणा गरे कि इजरायल र इरान पूर्ण युद्धविराममा सहमत भएका छन् । उनले यो पनि भने कि इरानले तुरुन्तै युद्धविराम सुरु गर्नेछ । इजरायलले १२ घण्टा पछि त्यसो गर्नेछ । यदि दुबै पक्षले शान्ति कायम राखे भने, युद्ध आधिकारिक रूपमा २४ घण्टा पछि समाप्त हुनेछ ।
ट्रम्पले भने कि दुई देशहरू बीचको द्वन्द्व अन्त्य गर्ने उद्देश्यले पूर्ण युद्धविराम लागू हुनेछ । विज्ञहरू भन्छन् कि युद्धविरामको खबरसँगै गत हप्ता कच्चा तेलको मूल्यमा सिर्जना भएको जोखिम प्रिमियम अब समाप्त हुँदैछ । इरान ओपेकको तेस्रो ठूलो तेल उत्पादक देश हो । तनावमा कमी आएपछि यसले थप तेल निर्यात गर्न सक्षम हुनेछ । यसले तेलको आपूर्तिमा बाधा पुर्याउने छैन । पछिल्ला दिनहरूमा तेलको मूल्य बढ्नुको यो प्रमुख कारण थियो ।
