काठमाडौं । भारत र पाकिस्तानबीच युद्धविराम घोषणा भएपछि दुवै देशको वातावरण पूर्णतया फरक छ । भारत–पाकिस्तान सीमामा अझै पनि तनाव छ, तर दुवै देशको वातावरण पूर्णतया फरक देखिन्छ । शनिबार साँझ अमेरिकी राष्ट्रपतिले भारत र पाकिस्तानबीच युद्धविरामको घोषणा गरेपछि भारतमा एक प्रकारको सन्नाटा छाएको छ भने पाकिस्तानमा उत्सवको वातावरण छ । पाकिस्तानका प्रधानमन्त्री शाहबाज शरीफले युद्धविरामलाई आफ्नो विजयको रूपमा वर्णन गरेका छन् भने भारतका धेरै मानिसहरूले यसमा आश्चर्य व्यक्त गरेका छन् ।

शनिबार साँझ राष्ट्रका नाममा सन्देश दिँदै शरीफले भने, ‘यो हाम्रो सेनाको मात्र नभई सम्पूर्ण देशको जित हो ।’ शरीफले भने कि पाकिस्तानी सेनाले शत्रुलाई ऐतिहासिक र उचित जवाफ दियो । उनले भने, ‘तपाईंले संसारलाई स्पष्ट पार्नुभएको छ कि पाकिस्तानीहरू एक स्वतन्त्र र गौरवशाली राष्ट्र हुन् । हाम्रो सम्मान, हाम्रो मर्यादा र हाम्रो आत्मसम्मान हामीलाई हाम्रो जीवनभन्दा पनि प्यारो छ । यदि कसैले हाम्रो स्वतन्त्रतालाई चुनौती दिन्छ भने, हामी हाम्रो भूमिको रक्षा गर्न सिसाले ढाकिएको पर्खाल बन्छौं ।’

यसैबीच, भारतमा अहिलेसम्म यस सम्झौतामा प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीबाट कुनै टिप्पणी आएको छैन । सम्झौताको बारेमा राष्ट्रलाई जानकारी दिँदै, भारतका विदेशमन्त्री डा. एस. जयशंकरले सामाजिक सञ्जाल साइट एक्समा लेखे, ‘आज भारत र पाकिस्तान सैन्य कारबाही र गोलाबारी रोक्न सहमत भएका छन् । आतंकवादका सबै रूप र अभिव्यक्तिहरूमा भारतको अडान दृढ र स्पष्ट छ । यो यस्तै रहनेछ ।’

भारतमा प्रतिक्रिया

यो सम्झौताले भारतका धेरै मानिसहरूलाई अचम्मित बनायो । यसमा भारतीय जनता पार्टीका सामान्य समर्थकहरू, पूर्व सेना अधिकारीहरू र सैन्य कारबाहीमा सरकारलाई समर्थन गर्ने विपक्षी नेताहरू समावेश थिए । भारतीय पूर्व सेना प्रमुख जनरल वेदप्रकाश मलिकले ट्विटरमा लेखेका छन्, ‘१० मे २०२५ को युद्धविरामः हामी भारतको भविष्यको इतिहासमा छोड्छौं कि भारतले पाकिस्तानी आतंकवादी आक्रमण (२२ अप्रिलमा पहलगाममा) पछि बल प्रयोग र गैर–प्रयोग कारबाहीबाट कुनै राजनीतिक वा रणनीतिक फाइदा हासिल गर्यो कि गरेन भनेर सोध्न ।’ पूर्व सेना प्रमुख जनरल मनोज नरवणेले भने, ‘आज साँझ ५ बजेदेखि जमिन, समुद्र र हावामा सैन्य कारबाही बन्द गर्नु स्वागतयोग्य कदम हो । यद्यपि, स्थायी र दीर्घकालीन समाधानमा पुग्न हामीले अन्य मोर्चाहरूमा दबाब कायम राख्नुपर्छ । घटनाहरूको आधारमा प्रतिक्रिया दिएर हामी हरेक पटक हाम्रा जनताको ज्यान गुमाउन सक्दैनौं । यो तेस्रो पटक हो, अब अरू कुनै मौका छैन ।’

विपक्षी नेताहरूले अचानक घोषणा गरिएको युद्धविरामको स्वागत गरे तर धेरै दलहरूले पनि निराशा व्यक्त गरे । कांग्रेस सांसद शशि थरुरले समाचार एजेन्सी एएनआईलाई भने, ‘हामी यस्तो अवस्थामा पुगेका थियौं जहाँ तनाव अनावश्यक रूपमा नियन्त्रण बाहिर गइरहेको थियो । हाम्रो लागि शान्ति महत्त्वपूर्ण छ । सत्य यो हो कि १९७१ को अवस्था २०२५ को अवस्था होइन । फरक छ… यो त्यस्तो युद्ध थिएन जुन हामी जारी राख्न चाहन्थ्यौं । हाम्रो उद्देश्य केवल आतंककारीहरूलाई पाठ सिकाउनु थियो, र त्यो पाठ सिकाइएको छ । म पक्का छु कि सरकारले पहलगाममा भएका भयानक घटनाहरू गर्ने व्यक्तिहरूलाई पहिचान गर्न र पक्राउ गर्न आफ्नो प्रयास जारी राख्नेछ ।’

कांग्रेस नेता सचिन पायलटले भने, ‘भारतीय सशस्त्र बलले फेरि एकपटक प्रमाणित गरेको छ कि हाम्रो सेना कोहीभन्दा कम छैनन् । पछिल्लो २४ घण्टामा घटनाहरू धेरै छिटो परिवर्तन भएका छन् । अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले युद्धविरामको घोषणा गरेकोमा हामी छक्क परेका छौं, यो पहिलो पटक भएको हो । उनको सामाजिक सञ्जाल पोस्टमा लेखिएको कुरा महत्त्वपूर्ण छ । यो कश्मीर मुद्दालाई अन्तर्राष्ट्रियकरण गर्ने प्रयास हो ।“

युद्धविराम उल्लंघन

यो युद्धविराम घोषणा हुनुभन्दा पहिले, सीमाको दुवै तर्फ धेरै दिनसम्म तनाव र रातभरि मिसाइल आक्रमण जारी रह्यो । घोषणाको केही घण्टापछि, भारतीय विदेश सचिव विक्रम मिश्रीले छिमेकी देशलाई युद्धविराम उल्लंघन गरेको आरोप लगाए । पत्रकार सम्मेलनमा मिश्रीले दुई देशका सैन्य परिचालन प्रमुखहरूबीच भएको सम्झौताको उल्लङ्घन भएको बताए । उनले भने कि भारतीय सशस्त्र बलहरूले ‘उपयुक्त र पर्याप्त’ प्रतिक्रिया दिइरहेका छन् ।

“हामी पाकिस्तानलाई गम्भीरता र जिम्मेवारीका साथ यी उल्लङ्घनहरूलाई सम्बोधन गर्न आवश्यक कदम चाल्न आग्रह गर्दछौं,“ विदेश सचिवले भने । टाइम्स नाउ समाचार च्यानलका अनुसार जम्मू कश्मीरको राजधानी श्रीनगरमा विस्फोटको आवाज सुनिएको छ र ड्रोन घुसपैठको शंकाका कारण धेरै सीमावर्ती क्षेत्रहरू अन्धकारमा परेका छन् । भारत–पाकिस्तान सीमाको पश्चिमी क्षेत्रमा पनि यस्तै घुसपैठका रिपोर्टहरू प्राप्त भएका छन् । अनुवाद गरिएको