काठमाडौं । कर्पोरेट जगतका कर्मचारीहरू हाल थकान, मोटोपना र मधुमेह जस्ता ठूला रोगहरूसँग लडिरहेका छन् । यी सबै रोगहरूको पछाडि एउटै मात्र कारण छ । अनि त्यो हो अनिद्रा । वास्तवमा, आजकल कम्पनीहरूमा काम गर्ने धेरै मानिसहरू निद्राको कमीले हैरान छन । कामको चाप यति धेरै छ कि उसको निद्रा हराएको छ । तनावमा रहेका कर्मचारीहरू अब निद्रा विशेषज्ञहरूकहाँ पुगिरहेका छन् ताकि उनीहरूले राम्रोसँग निदाउन सकून् ।

लामो समय काम, निरन्तर काम गर्ने दबाब, प्रदूषित कार्यस्थल, जागिरको असुरक्षा र डिजिटल उपकरणहरूको बढ्दो प्रयोगले कर्मचारीहरूमा नकारात्मक असर पारिरहेको छ । सबैभन्दा पहिले, उनीहरूको निद्रा गायब हुन्छ । इकोनोमिक टाइम्सका अनुसार यस कारणले गर्दा उनीहरू सधैं थकित, सुस्त र चिडचिडा महसुस गर्छन् । उनीहरूलाई ध्यान केन्द्रित गर्न पनि समस्या हुन्छ । यसले मोटोपना, मधुमेह, मुटु रोग, स्मरणशक्तिमा कमी र भ्रमजस्ता धेरै स्वास्थ्य समस्याहरू निम्त्याउन सक्छ ।

रिसाउने र कराउने बानी

दिल्लीस्थित न्यूरोलोजी स्लीप सेन्टरका निर्देशक डा. मनवीर भाटियाले एक स्टार्टअपका मालिक आफूकहाँ आएको बताए । उनी काममा धेरै चाँडै रिसाउने गर्थे र कर्मचारीहरूलाई चिच्याउँथे । उनी लगभग ३० वर्षका थिए र ४ देखि ४.५ घण्टा मात्र सुत्थे । अर्को घटना प्रकाशमा आयो । एउटा ठूलो होटलमा काम गर्ने एक जना मानिस सधैं यात्रा गर्थे । उसलाई निदाउनको लागि चक्की खानु पथ्र्यो, र उसलाई त्यसको लत लाग्यो । त्यसपछि उनले सहयोगको लागि सम्पर्क गरे ।

बिरामी तीन गुणा बढे

डा. भाटिया भन्छन् कि अहिले उनी पहिलेको तुलनामा हरेक दिन तीन गुणा बढी बिरामीहरू हेर्छन् । अहिले उनले हेर्ने बिरामीहरूको संख्या कोभिड अघि देखेको भन्दा धेरै बढी छ । कर्पोरेट कर्मचारीहरूको काम गर्ने समय अत्यन्तै बढेको छ । उनी भन्छन् कि धेरै मानिसहरू बसेर काम गर्छन् । उनीहरूको खाने र पिउने समय पनि निश्चित छैन । ‘हामी ३० र ४० वर्षका मानिसहरूलाई भेटछौं जो पर्याप्त निद्रा पाउँदैनन् र उनीहरूको स्वास्थ्यमा असर पर्छ,“ डा. भाटिया भन्छन् । तिनीहरूको तौल बढ्छ, जसले गर्दा निद्रामा समस्या आउँछ । त्यसपछि मधुमेह, उच्च रक्तचाप र कमजोर स्मरणशक्ति जस्ता समस्याहरू देखा पर्छन् । यसले गर्दा कामको दक्षता पनि घट्छ र मानिसहरूले धेरै बिदा लिन थाल्छन् ।

धेरै यात्रा गर्नुपनि कारण

दिल्लीको अपोलो अस्पताल (इन्द्रप्रस्थ) का निद्रा चिकित्सा सल्लाहकार डा. विन्नी कान्त्रु भन्छिन् कि धेरै पटक ठूला कर्पोरेट कार्यकारीहरूले यो समस्याको सामना गर्छन् किनभने तिनीहरू धेरै यात्रा गर्छन् र गलत खाना खान्छन् । यसबाहेक, तिनीहरू सप्ताहन्तमा पनि काम गर्छन् । डा. कान्त्रु भन्छन् कि आजकल धेरै प्रतिस्पर्धा छ र मानिसहरू धेरै मानसिक तनावमा छन् । यस कारणले गर्दा, काम र घर बीचको सीमा धमिलो भएको छ । विज्ञहरूका अनुसार यसले मानिसहरूको व्यक्तिगत जीवनलाई पनि असर गरिरहेको छ । धेरै मानिसहरूले ‘स्लीप डिभोर्स’ गरिरहेका छन्, अर्थात् राम्रो निद्राको लागि, पति र पत्नी फरक–फरक कोठामा सुतिरहेका छन् ।

ग्याजेटहरूको मद्दत लिँदै

डा. एन निथ्रा स्लीप क्लिनिकका निर्देशक हुन् । रामकृष्णन भन्छन् कि धेरै प्रविधि–प्रेमी व्यक्तिहरूले आफ्नो निद्रा ट्रयाक गर्न स्लीप ट्रयाकरहरू प्रयोग गर्छन् । तर यसले उनीहरूलाई अझ तनाव दिन्छ किनभने उनीहरू सधैं संख्याहरू हेरिरहेका हुन्छन् । डा. रामकृष्णनका अनुसार कर्पोरेट जगतका धेरै मानिसहरूको निद्राको ढाँचा बिग्रिएको छ । उनका धेरैजसो बिरामीहरू ३५–४५ वर्ष उमेर समूहका छन् । तनाव र निद्राको कमीका कारण धेरैलाई रक्तचाप, मधुमेह र अन्य रोगहरू पनि छन् । अनुवाद गरिएको