काठमाडौं । भारतको सबैभन्दा ठूलो औद्योगिक घराना टाटा समूह भित्र चलिरहेको आन्तरिक कलह अहिले बाहिरसम्म सुनिन थालेको छ । स्वर्गीय रतन टाटाका नजिकका मानिने नोशिर सूनावालाल योे बारेमा आफ्नो मौनता तोडेका छन् ।
टाटा समूहको होल्डिंग कम्पनी टाटा सन्समा बहुमत हिस्सेदारी राख्ने टाटा ट्रस्ट भित्र मतभेदका धेरै रिपोर्टहरू हालै बाहिर आएका छन् र यो मामिला यति बढेको छ कि सरकारले हस्तक्षेप गर्नु परेको छ । हालै, टाटा समूहका केही अधिकारीहरूले दिल्लीमा दुई वरिष्ठ मन्त्रीहरूसँग भेटेका थिए । रतन टाटाको गत वर्ष अक्टोबरमा निधन भएको थियो ।
सूनावाल टाटा सन्सका उपाध्यक्ष र टाटा ट्रस्टका ट्रस्टी थिए । नोशिर सूनावालाले भने, ‘टाटा भित्र के भइरहेको छ भनेर हेर्नु दुःखद छ, किनकि मैले लगभग मेरो सम्पूर्ण करियर यस समूहमा समर्पित गरेको छु । मलाई आशा छ कि टाटा ट्रस्टका ट्रस्टीहरूले आफ्नो समस्या समाधान गर्नेछन् ।’ सूनावाललाई रतन टाटाको मात्र नभई उनका कान्छा सौतेनी भाइ र वर्तमान टाटा ट्रस्टका अध्यक्ष नोएल टाटा र नोएलकी आमा सिमोन टाटाको पनि नजिकको मानिन्थ्यो ।
वास्तविक मुद्दा के हो ?
उनले भने कि उनी अहिले टाटा समूहमा भइरहेको सबै कुरा बाहिरबाट हेरिरहेका छन् । उनी सधैं टाटा सन्सको प्रमुखको रूपमा रतन टाटाको उत्तराधिकारी नोएलको पक्षमा थिए, तर यो पद पहिले नोएलका दिवंगत भिनाजु साइरस मिस्त्री र त्यसपछि टीसीएसका कार्यकारी एन चन्द्रशेखरनलाई गयो । जब सूनावालालाई विवादित ट्रस्टीहरू बीच मध्यस्थता गर्नुहुन्छ कि भनेर सोधियो, उनले भने, ‘म अहिले बाहिरी व्यक्ति हुँ । मैले धेरै वर्ष अघि मेरो भूमिकाबाट राजीनामा दिएको थिएँ । मैले अखबारहरूमा उनीहरूको मतभेदको बारेमा पढेको थिएँ । वास्तविक मुद्दा के हो ? यो १५७ वर्ष पुरानो समूह हो ।’
अक्टोबर ११, २०२४ र अक्टोबर १७, २०२४ मा आयोजित टाटा ट्रस्टको बैठकमा सूनावालालाई आमन्त्रित गरिएको एक मात्र टाटा अनुभवी व्यक्तित्व थियो । अक्टोबर ९, २०२४ मा रतन टाटाको निधनपछि, यी बैठकहरूमा धेरै प्रमुख निर्णयहरू गरियो । अक्टोबर ११ को बैठकमा, मेहली मिस्त्रीको नेतृत्वमा ट्रस्टीहरूले नोएल टाटालाई परोपकारी संस्थाको अध्यक्ष नियुक्त गरे । सूनावालाका अनुसार बैठकले ट्रस्टीहरूको कार्यकाल आजीवन बढाउने बारेमा पनि छलफल गरेको थियो ।
झगडा के को बारेमा हो ?
अक्टोबर १७ को बैठकमा, नोएल टाटालाई टाटा सन्स बोर्डमा परोपकारी संस्थाहरूको तर्फबाट मनोनीत निर्देशकको रूपमा नियुक्त गरिएको थियो । ७५ वर्षभन्दा माथिका मनोनीत निर्देशकहरूको वार्षिक समीक्षा गर्ने निर्णय पनि गरियो । यो निर्णयले सेप्टेम्बर ११, २०२५ को बैठकमा ट्रस्टीहरू बीच असहमति निम्त्यायो, जब बहुमतले टाटा सन्स बोर्डमा ट्रस्टका मनोनीत निर्देशक विजय सिंहको पुनः नियुक्तिको विरुद्धमा मतदान गर्यो । पछि ७७ वर्षीय सिंहले टाटा सन्सबाट राजीनामा दिए ।
सूनावाला १९६८ मा टाटा समूहमा सामेल भए । उनले टाटा सन्सका केही प्रमुख कोष सङ्कलन पहलहरूको निरीक्षण गरे, जसमा १९९५ को ३०० करोड भारतीय रुपैयाँको अधिकार जारी गर्ने निर्णय पनि समावेश थियो, जसले सूचीबद्ध टाटा समूहका कम्पनीहरूलाई टाटा सन्समा हिस्सेदारी प्राप्त गर्न अनुमति दियो । त्यसपछिका डिबेन्चर जारी गर्ने निर्णयले समूहको वित्तीय स्थिति र होल्डिंगलाई बलियो बनायो । उनले २०१० मा टाटा सन्सबाट अवकाश लिए र २०१९ मा टाटा ट्रस्टबाट राजीनामा दिए । अनुवाद गरिएको
