काठमाडौं । पछिल्लो समय नेपालमा अनलाइन सामान अर्डर गर्ने प्रवृत्ति तीव्र गतिमा बढिरहेको छ । यद्यपि, एक सर्वेक्षणले धेरैजसो ई–कमर्स प्लेटफर्महरू हेरफेरको अधीनमा रहेको खुलासा गरेको छ । भारतमा सञ्चालित २९० प्रमुख अनलाइन प्लेटफर्महरू मध्ये ९७% मा उपभोक्ताहरूले रिपोर्ट गरेको र स्थानीय सर्कलहरूद्वारा प्रमाणित गरेको पाइएको छ ।

भारतका केन्द्रीय उपभोक्ता मामिला मन्त्री प्रह्लाद जोशीले गत हप्ता एक्समा घोषणा गरे कि उनको विभागले ई–वाणिज्य प्लेटफर्महरूले डेलिभरीमा नगद शुल्क लिनेविरुद्ध गुनासोहरू प्राप्त गरेको छ, जुन डार्क ढाँचा (भ्रामक अभ्यास) को रूपमा वर्गीकृत गरिएको छ । स्थानीय सर्कलहरूले यस मुद्दामा आफ्नो त्रैमासिक लेखा परीक्षण प्रतिवेदन जारी गरेपछि मन्त्रीको प्रतिक्रिया आएको हो, जसमा भनिएको छ कि ‘भारतमा ९७% अनलाइन प्लेटफर्महरूमा उपभोक्ताहरूले रिपोर्ट गरेको र स्थानीय सर्कलहरूद्वारा प्रमाणित गरिएको डार्क ढाँचाहरू फेला परेको छ ।’

सर्वेक्षणअनुसार, समग्रमा ई–वाणिज्य प्लेटफर्महरू प्रयोग गर्ने ४८% उपभोक्ताहरूले रिपोर्ट गरे कि उनीहरूले बारम्बार ‘बेट एण्ड स्विच’ अवस्थाको सामना गरे, जहाँ विज्ञापन गरिएको उत्पादन÷सेवा वा मूल्य डेलिभरीमा फरक देखियो । ७५% उपभोक्ताहरूले रिपोर्ट गरे कि उनीहरूले बारम्बार ड्रिप मूल्य निर्धारण अनुभव गरे, जुन तब हुन्छ जब पूर्व सूचना बिना अन्तिम चरणमा अतिरिक्त शुल्क थपिन्छ ।

डेलिभरी गर्दा उत्पादन वा मूल्य कति पटक फरक भएको पाइयो ? भन्ने सर्वेक्षणमा कुल ११,६२६ जनाले भाग लिएका थिए । यी मध्ये ४१% ले भने कि कहिलेकाहीं उत्पादन वा मूल्य डेलिभरी गर्दा फरक हुन्छ । २६% ले भने कि यो विरलै हुन्छ, जबकि १९% ले भने कि उनीहरूले यो अनुभव नगरेको बताए । ७% ले भने कि उनीहरूले यो याद गरेनन्, जबकि उही संख्याले भने कि उनीहरूले डेलिभरी गर्दा प्रायः फरक उत्पादन वा मूल्य प्राप्त गरेका थिए ।

ई–कमर्स एप वा वेबसाइटमा अन्तिम समयमा कति पटक अतिरिक्त शुल्क थपिएको छ ? भन्नेबारे सर्वेक्षणमा १७,५५८ जनाले प्रतिक्रिया दिए । सर्वेक्षणमा सहभागी ६७% ले ई–कमर्स एप वा वेबसाइटहरूमा प्रायः अन्तिम समयमा शुल्क लाग्ने गरेको बताए । १७% ले भने कि उनीहरूले यस्ता घटनाहरू विरलै सामना गरेको बताए । ८% ले भने कि यो धेरै पटक भएको थियो, जबकि सोही संख्याले भने कि उनीहरूले कहिल्यै अनुभव नगरेको बताए । अनुवाद गरिएको