काठमाडौं । अहिले गम्भीर खडेरी उत्तरी गोलार्ध (भूमध्य रेखाको उत्तरमा रहेको पृथ्वीको भाग) मा, क्यालिफोर्नियाको खेतबाट युरोप र चीनको जलमार्गहरूमा फैलिरहेको छ । खडेरीका कारण आपूर्ति चेन प्रभावित भएको छ भने खाद्यवस्तुको मूल्य बढेको छ । जसका कारण विश्व व्यापार प्रणालीमा पनि दबाब बढेको छ ।
चीनको नेशनल क्लाइमेट सेन्टरका अनुसार चीनका केही भागहरूले लामो समयसम्म गर्मीको लहरको सामना गर्नुपरेको छ । सन् १९६१ पछि यो पहिलो पटक भएको हो । जलविद्युत नहुँदा उद्योगधन्दाको उत्पादन ठप्प भएको छ ।
युरोपेली आयोगको संयुक्त अनुसन्धान केन्द्रका जलवायु वैज्ञानिक एन्ड्रिया टोरेट्टीले स्पेन, पोर्चुगल, फ्रान्स र इटालीमा विगत ५०० वर्षमा यस्तो खडेरी कहिल्यै नपरेको बताइन् । युनिभर्सिटी अफ क्यालिफोर्निया, लस एन्जलसले गरेको अध्ययनका अनुसार अमेरिकी पश्चिममा यस्तो खडेरी १,२०० वर्षमा सबैभन्दा खराब हो ।
ला निया खडेरीको कारण
जलवायु वैज्ञानिकहरूले ला नियालाई खडेरीको कारण भनेका छन् । ला निया पूर्वी प्रशान्त महासागरमा चिसो पानीको चक्रीय ढाँचा हो । यसले हावालाई उत्तरतिर धकेल्छ, जसले गर्दा युरोप, अमेरिका र एशियाका केही भागहरूमा कम वर्षा हुन्छ । भूमि क्षय र जलवायु परिवर्तनका कारण सन् २००० यता विश्वभर खडेरी २९ प्रतिशतले बढेको संयुक्त राष्ट्रसंघले जनाएको छ ।
खडेरीले उत्पादन, पर्यटन, कृषि उद्योगलाई असर
यस खडेरीका कारण विश्वका ठूला देशको अर्थतन्त्रमा नोक्सानी भइरहेको छ । विद्युत उत्पादन, कृषि, उत्पादन र पर्यटन उद्योग नराम्ररी प्रभावित भएका छन् । अमेरिकाको कृषिसम्बन्धी निकायले भविष्यवाणी गरेको छ कि अमेरिकाका किसानहरूले आफ्नो कपास बालीको ४० ५ भन्दा बढी गुमाउनेछन्, जबकि युरोपमा स्पेनी जैतून–तेल बाली तातो र सुख्खा अवस्थामा एक तिहाइले घट्ने अनुमान गरिएको छ ।
युरोपका नदीहरू इतिहासकै सबैभन्दा तल्लो तहमा
युरोपमा, इटालीको राइन र पो जस्ता नदीहरू इतिहासकै सबैभन्दा तल्लो तहमा बगिरहेका छन् । घट्दो नदीको स्तरले महाद्वीपमा जलविद्युत उत्पादन घटाएको छ, प्राकृतिक ग्यास आपूर्तिमा पनि कमी आएको छ । फ्रान्सले धेरै आणविक रिएक्टरहरूमा उत्पादन घटाउनु परेको छ, किनभने तिनीहरूलाई चिसो पार्ने नदीको पानी धेरै तातो भएको छ । जर्मनीले बिजुली उत्पादन गर्न ग्यासको सट्टा थप कोइला जलाउने योजना बनाएको छ, तर पानीको स्तर कम भएका कारण कोइला राइनमा पुग्न सकेको छैन् ।
अगस्टमा कम वर्षा
यस वर्ष अगस्टको सुरुमा अधिकांश भागमा सामान्य १६ इन्चको तुलनामा ११ इन्च पानी परेको थियो । कम वर्षाका कारण राइन नदीको पानीको सतह यति कम भयो कि जर्मन उत्पादकहरूले निर्यात घटाउनु परेको थियो । लन्डनमा क्यापिटल इकोनोमिक्सका प्रमुख युरोपेली अर्थशास्त्री एन्ड्र्यू केनिङ्घमले भने कि जर्मनीले सबैभन्दा बढी पीडा भोगेको छ ।
अमेरिकामा, क्यालिफोर्नियाको सिएरा नेभाडा पर्वतमा बरफका साना टुक्राहरूले यस क्षेत्रमा पानीको आपूर्तिमा कमी ल्याएको छ । घरदेखि उद्योगधन्दासम्म पानीको अभाव छ । मध्य उपत्यकाको वेस्टल्याण्ड्स वाटर डिस्ट्रिक्टका अधिकारीहरूले यस वर्ष पानीको अभावका कारण ६,००,००० एकड खेतीयोग्य जमिनमध्ये झन्डै एक तिहाइमा बाली रोप्न नसकेको बताएका छन् ।
मध्य र दक्षिणपश्चिमी चीनका छ वटा प्रान्तमा खडेरी
मध्य र दक्षिणपश्चिमी चीनका अधिकारीहरूले छ प्रान्तमा खडेरी घोषणा गरेका छन् । दक्षिणपश्चिमी प्रान्त सिचुआन कम वर्षाले सबैभन्दा बढी प्रभावित भएको छ, किनकि यो बिजुलीको लागि जलविद्युतमा धेरै निर्भर छ । बढ्दो तापक्रमले एसीहरूको माग बढेको छ, जसले पावर ग्रिडमा ओभरलोड हुने खतरा बढेको छ ।
एप्पल, टोयोटा जस्ता विश्वव्यापी उत्पादकहरू पनि प्रभावित छन्
एप्पल, उपकरण निर्माता फक्सकन टेक्नोलोजी कम्पनी लिमिटेड, फक्सवागन एजी र टोयोटा मोटर कर्प जस्ता कम्पनीहरू पनि विद्युत उत्पादनमा कमी आउँदा प्रभावित भएका छन् । मल र फोटोभोल्टिक उपकरण उत्पादकहरू पनि समस्याको सामना गरिरहेका छन् । टेस्लाले सांघाई सरकारलाई पर्याप्त बिजुली आपूर्ति सुनिश्चित गर्न मद्दत गर्न आग्रह गरेको छ ।
चीनको जलस्रोत मन्त्रालयका अनुसार याङ्त्जेका केही भागमा पानीको सतह सबैभन्दा तल्लो तहमा झरेको छ । अमेरिकी र युरोपेली जलवायु वैज्ञानिकहरूका अनुसार ग्लोबल वार्मिङले ला नियाको प्रभाव बढाएको छ । कोलोको बोल्डरमा रहेको नेशनल सेन्टर फर एटमोस्फेरिक रिसर्चका जलवायु वैज्ञानिक इस्ला सिम्पसनले भने कि न्यानो मौसमले जमिनबाट बढी चिस्यान सोस्छ, जसले खडेरीको जोखिम बढाउँछ ।
नेशनल ओशिनिक एन्ड एटमोस्फेरिक एडमिनिस्ट्रेशनले जारी गरेको सल्लाह अनुसार ला निया सामान्यतया ९ देखि १२ महिनासम्म रहन्छ, तर यस पटक यो एक वर्षभन्दा बढी समय रहेको छ । यो कम्तिमा फेब्रुअरी २०२३ सम्म रहने अनुमान छ । संयुक्त राष्ट्र संघले भर्खरै जारी गरेको जलवायु विज्ञान प्रतिवेदनले भूमध्यसागर क्षेत्रमा ग्लोबल वार्मिङले खडेरीको जोखिम बढाएको बताएको छ । अनुवाद गरिएको
